برقراری ارتباط والدین با نوجوان
تاریخ : 9 اکتبر 2023بخش مهمی از شخصیت در دوران نوجوانی شکل می گیرد و این دوران یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین دوران زندگی است. مهمترین تحولات جسمی و روحی در این دوران شکل می گیرد. دراین ایام، نوجوان و والدین شاهد تغییرات اساسی در ظاهر و روان نوجوان هستند. نوجوان درتلاش است تا بین تصوری که از خود دارد و تصوری که دیگران از او دارند، هماهنگی ایجاد کند. گاهی اوقات طرد شدن از سوی اجتماع یا اطرافیان، می تواند سببب شود که نوجوان از هیچ راهی نتواند احساس هویت داشته باشد. متاسفانه اغلب والدین از نحوه صحیح ارتباط با نوجوانان آگاه نبوده و به همین دلیل کوچکترین حرف یا رفتارشان، سبب بروز واکنش های تند و غیر قابل پیش بینی از جانب نوجوان می شود. شما باید به عنوان والدین از این توانایی برخوردار باشید که با بزرگ شدن فرزندتان، نحوه برقراری ارتباط‌تان را با او تغییر دهید. شما باید با فرزند خود دوست شوید تا از اتفاقاتی که در سنین بزرگ‌سالی برای او پیش می‌آید، آگاه شوید و بتوانید با هم‌فکری یکدیگر مشکلات را حل کنید.باید این موضوع را بپذیرید که فرزندتان در دوران نوجوانی خواهان داشتن استقلال و مسئولیت‌پذیری است و این وظیفه شماست که به خواسته او احترام بگذرید، او را همراهی کنید و در حتما انعطاف‌پذیر باشید.بنابر این استقلال طلبی در عین حمایت خواهی از ویژگیهای نوجوان است . در رفتار با فرزند نوجوان فراموش نکنید که بزرگسالان موفق کسانی هستند که در دوره ی نوجوانی ارتباطی دوستانه و صمیمی با والدین خود داشته اند بنابراین شما نیز بهتراست رابطه ای دوستانه به فرزند خود داشته باشید.هیچ چیز ارزشمندتر از حفظ ارتباط صمیمانه ی شما نخواهد بود.
موانع برقراری رابطه با نوجوان
- بی‌توجهی به فرزندتان در امور مختلف،
بی‌توجهی به علایق و خواسته‌های فرزندتان،- گوش ندادن به صحبت‌های فرزندان،
- تایید نکردن آن‌ها و سرزنش کردن مداوم‌شان،
- مورد قضاوت‌های بی مورد قرارشان دادن،
- مقایسه کردن آن‌ها با همسن و سالان‌شان،
- بازجویی کردن از آن‌ها در مورد هر اتفاقی،
- پرسیدن سوالات بی‌مورد
- دخالت کردن در مهمترین کارهای فرزند
- ندادن حق انتخاب و تصمیم‌گیری
- ندادن آزادی و استقلال به آن‌ها
در برقراری رابطه صحیح و خوش آیند با نوجوان باید عاشق یکدیگر باشید. در این صورت به راحتی می‌توانید افکار و عقاید خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارید و مطمئن باشید که طرف مقابل شما را مورد قضاوت قرار نمی‌دهد همچنین بودن در کنار یکدیگر را با بودن با دیگران ترجیح بدهید و در کنار هم لذت ببرید.نوجوان باید بتواند :آزادانه و به راحتی در مورد احساسات خود در هر زمینه‌ای با یکدیگر صحبت کند و بداند که حتما درک خواهد شد.همچنین به راحتی در مورد امور کوچک با شما صحبت و مشورت کند و مطمئن باشد که در صورت نیاز و بروز مشکلات سخت نیز می‌تواند روی هم‌فکری شما حساب کند.
مهارتهای برقراری ارتباط موثر با نوجوان
۱- گوش دادن
بهترین و مهمترین کاری که باید انجام دهید، گوش دادن است. اکثر والدین گمان می‌کنند که گوش دادن کار ساده و راحتی است، اما اشتباه می‌کنند. شما باید به فرزند نوجوان خود بفهمانید که از هم‌صحبتی با او استقبال می‌کنید و لذت می‌برید. برای این کار نباید فوری صحبت‌های او را قطع کنید، موافقت و مخالفت خود را اعلام کنید، راه‌حل دهید و نصیحت کنید. تنها اجازه دهید فرزندتان صحبت‌های خود را به پایان برساند.
برای این کار لازم است اصول زیر را رعایت کنید:
- اجازه دهید نوجوان شما افکار خود را برای‌تان تماما بازگو کند.
- اجازه دهید دغدغه‌های خود را بدون ترس و واهمه با شما در میان بگذارد.
- تلاش نکنید بلافاصله مشکل او را حل و اوضاع را روبه‌راه کنید.
- به یاد داشته باشید که معنی گوش دادن، موافقت با تمام صحبت‌ها و خواسته‌های فرزندتان نیست.
۲- دستوری صحبت نکنید
در حین صحبت کردن باید به خوبی مراقب باشید تا با فرزند نوجوان خود دستوری صحبت نکنید و از امر و نهی کردن به او دوری کنید. دستوری صحبت کردن با فرزند باعث می‌شود تنها در روزهای اول به حرف‌ها و دستورات شما گوش دهد و کم‌کم بی‌اعتنا شود.بهتر است در هر موقعیتی ابتدا از فرزند خود بپرسید که خودش چگونه ترجیح می‌دهد کاری که انجامش به عهده او است را انجام دهد و آیا به کمک شما نیاز دارد یا نه. با صراحت تمام نه نگویید..مهم ترین عامل لجاجت نوجوان و تقویت انگیزه او در رسیدن به خواسته غیر منطقی، این است که حق انتخاب را از او بگیرید.پس در برابر خواسته های غیرمنطقی نوجوان خود، بی درنگ «نه» نگویید.بلکه با سردی بگویید؛ نظری ندارید و او خود باید انتخاب کند.او بی درنگ می فهمد که با این خواسته اش موافق نیستید؛ ولی چون با صراحت مخالفت نکردید و حق انتخاب را به او دادید، به احتمال فراوان، همان چیزی را بر می گزیند که شما خواسته اید.
۳- سوال بپرسید، بازجویی نکنید
از فرزند خود سوال بپرسید تا از حال و احوالش آگاه شوید. مراقب باشید که بیش از حد با سوالات خود او را کلافه نکنید تا سری بعد دیگر به سوالات شما جواب ندهد. باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که سوالات‌تان نباید حس بازجویی را به فرزندتان منتقل کند. ایجاد این حس برقراری ارتباط موثر با فرزند را ناممکن می‌سازند.بسیاری از والدین در برخورد با هر خطایی که از فرزندشان سر می‌زند، شروع می‌کنند به سوال پرسیدن و سرزنش کردن. این کار باعث دوری فرزند خواهد شد.
۴- توجه کنید
بهتر است برای نشان دادن توجه خود کارهایی که انجام می‌دهید را متوقف کنید تا دچار حواس‌پرتی نشوید.با توجه کردن به فرزندتان به او می‌فهمانید که چقدر برای شما اهمیت دارد و برای او ارزش قائل هستید و زمان می‌گذارید.با این کار فرزندتان نیز به این نتیجه خواهد رسید که هر زمان برایش مشکلی پیش بیاید، می‌تواند روی همراهی و کمک شما حساب کند.
۵- علایق فرزند خود را بشناسید
شما با دانستن علاقه‌های فرزندتان در امور مختلف، بهتر می‌توانید به او نزدیک شده و ارتباط خوب و موثرتری برقرار کنید.می توانید موضوع صحبت‌های خود را به سمت علاقه‌های او ببرید و در مورد آن‌ها صحبت کنید همچنین هدیه‌ها و وسایل را متناسب با علایق او بخرید نه آن‌چه که خوتان صلاح می‌دانید، و در نهایت شرایطی را برای او فراهم کنید تا به خواسته‌ها و علایق برسد.
۶- تشویق به استقلال
از مهمترین و تاثیرگذارترین راه‌ها این است که فرزند نوجوان خود را برای مستقل شدن تشویق کنید تا به خوبی بتواند برای حضور در اجتماع و مقاطع تحصیلی بالاتر آماده شود. راهکارهای زیر را برای بهتر انجام دادن این روش به شما توصیه می‌کنیم:
- به فرزند خود اجازه انتخاب بدهید و به جایش تصمیم نگیرید،
- به تلاش‌هایش احترام بگذارید و صبور باشید،
- در مورد انتخاب‌هایش زیاد سوال نپرسید،
- آن‌ها را به کار در بیرون از خانه تشویق کنید،
- به آن‌ها امید و اعتماد به نفس بدهید،
- در تصمیم‌گیری‌های مهم با او مشورت کنید،
- به او بفهمانید که در انتخاب‌هایش او را همراهی می‌کنید،
- برای پاسخ به سوالاتش عجله نکنید و از او بپرسید: خودت چه فکر می‌کنی و نظرت چیست؟
۷- ارتباط موثر با نوجوان : پرهیز از مقایسه
شما باید بپذیرید که فرزندتان روحیه، علاقه، توانمندی، استعداد و ویژگیهای متفاوتی از دیگر همسن و سالانش دارد و اگر شما بخواهید دائما او را با دیگران مقایسه کنید، نتیجه‌ای جز دور شدن از یکدیگر و پرخاشگری نخواهید دید.
در نحوه برقراری رابطه صحیح با فرزند ، مقایسه کردن در تمام سنین کار اشتباهی است، به خصوص در سنین نوجوانی. بنابراین از انجام این کار به شدت دوری کنید. حتی فرزندتان را با خودتان نیز نباید مقایسه کنید زیرا شرایط زندگی‌تان با یکدیگر متفاوت است.
۸-فرزند خود را تحسین کنید
در ارتباط با نوجوان نیمه پر لیوان را ببینید. و هر زمان که فرزند شما کار درستی انجام می‌دهد او را تحسین کنید و کارش را بزرگ جلوه دهید. این روش باعث می‌شود، فرزند شما هر روز کارهای بهتری انجام دهد تا مورد تشویق و تایید شما قرار بگیرد. این اتفاق احساس خوشایندی در دو طرف ایجاد خواهد کرد.مهم نیست که فرزند شما به موفقیت بزرگی دست پیدا کرده است یا موفقیتی کوچک. شما باید برای تمام موفقیت‌های او ارزش قائل شوید
رفتار با نوجوان پرخاشگر و بی ادب
- سعی کنید رفتارتان آرام و مسالمت آمیز بوده و بدون تهدید قوی باشید.
- مطمئن شوید که زبان بدن شما نشان دهنده تمایل شما به گوش دادن است .
- از خیره شدن در چشم نوجوان خود خودداری کنید و به وی فضای شخصی بدهید.
- اگر مشاجره شما از کنترل خارج شد، به نوجوان خود توضیح دهید که بهتراست بحث خود را نیم ساعت بعد ادامه دهید این کار رفتار با فرزند نوجوان را بسیار آسان تر می کند.
- به او کمک کنید تا دسترسی به احساسات و درک هیجانات خود را بیاموزد . این کار کمک می کند تا نوجوان احساسات خود را بهتر بروز داده و هیجانات خود را بهتر مدیریت کنند .
- قویا از خشونت علیه نوجوان اجتناب کنید.
- اگر نوجوان شما ابیان کرد که مشکلی دارد و مایل به دریافت کمک است، در اسرع وقت با یک مشاور یا روانشناس قرار ملاقات تنظیم کنید.
