توانبخشی مبتنی بر جامعه در بیماران با صدمه مغزی

مقدمه و هدف: از آنجائی که آسیبهای مغزی منجر به بروز مشکلاتی همچون کاهش کیفیت
زندگی، اخت الات حرکتی، فیزیولوژیک، رفتاری، شخصیتی، ادراکی و روانی میشوند و همچنین
کاهش سطح هوشیاری و متعاقبا خطر سقوط را به همراه دارند، از این رو توانبخشی آسیب
دیدگان مغزی باید صورت گیرد تا از عوارض این صدمات جلوگیری شود و مشکلات اقتصادی
ایجاد شده برای خانواده های آنها تقلیل یابد. لذا، هدف از این مطالعه، توانبخشی مبتنی بر
جامعه در بیماران با صدمه مغزی میباشد.
روش ها: برای یافتن مطالعات مرتبط با این موضوع، از پایگاه اطلاعاتی google scholar
استفاده شد و جستجوی مقالات فارسی تا سال ۱۳۹۶ و مقالات انگلیسی تا سال ۲۰۱۷ با
استفاده از کلیدواژه ها انجام شد.
نتایج: آسیبهای مغزی زمانی رخ میدهند که نیروی مکانیکی خارجی باعث اخت ال در عملکرد
مغز شوند.این آسیبها معمولا از ضربه محکم و شدید به سر ایجاد میشوند. بر طبق مطالعه
انجام شده توسط آقای حسین آبادی و همکاران) ۱۳۹۰ ( یکی از عوارض صدمه مغزی، اخت الات
حرکتی است. روشهای درمانی برای بهبود اخت الات حرکتی شامل داروهای شل کننده عضلانی،
ضددردها، ماساژ، تحریکات الکتریکی،جراحی و حرکت درمانی میباشد.حرکت درمانی میتواند
تعادل و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.حرکت درمانی شامل مواردی همچون تمرینات
کششی، هماهنگی و تعادلی، ماساژ، تمرینات تقویتی، تمرینات هوازی، راه رفتن و و تمرینات
پله میشود. هدف اولیه درمان، آماده کرن بیماران برای انجام فعالیتهای روزانه به طور
مستقل و برطرفکردن علائم مربوط به بیماری است.در تحقیقی که ین و همکاران در مورد
تاثیر تمرینات راه رفتن بر تحریک قسمت قشری حرکتی در بیماران آسیب دیده مغزی انجام
دادند، بهبود تعادل مشاهده شد. مطالعه آقای زارع و همکاران) ۱۳۹۳ ( نشان داد که مشکلات
حافظه شایعترین اخت الات بعد از آسیب مغزی هستند. طبق مطالعه یپ و همکاران) ۲۰۱۳ (
آسیب مغزی ممکن است منجر به ایجاد ناتوانی و اخت ال در توانایی های شناختی شود.
مطالعه میونی و همکاران) ۲۰۱۲ ( بیان دارد که اکثر مطلعات بر حافظه گذشته نگر تمرکز
داشته اند. حافظه گذشته نگر توانایی یادآوری رویدادهائی است که در گذشته اتفاق افتاده
است. اگرچه حافظه گذشته نگر یک توانایی شناختی مهم در کارکردهای روزانه است اما
برای انجام بسیاری از امور روزمره، به یک توانایی دیگر به نام حافظه آینده نگر نیاز داریم.
این حافظه به توانایی به یادآوردن فعالیتهایی که در آینده باید انجام شوند، اشاره دارد. از
روشهای توانبخشی حافظه، مخصوصا حافظه آینده نگر، میتوان به روشهای واقعیت مجازی،
۵۶
سخنرانی
بیست و یکمین کنگره سالیانه طب فیزیکی، توانبخشی و الکترودیاگنوز ایران ۲۹ – ۲۷ دی ۱۳۹۶
بازیابی فاصله، محو سرنخ ها، وسایل کمک حافظه، راهبردهای آموزشگاهی، یادگیری بدون
خطا و تصویرسازی دیداری اشاره کرد. مطالعه رضایی و همکاران) ۱۳۸۸ ( نشان داد که افراد
آسیب دیده مغزی اگر به مدت طولانی در بخشهای ویژه بستری باشند، دچار اخت الات
روانی شدیدی میشوند که این افراد باید هرچند وقت یکبار معاینه شوند. بر اساس مطالعه
رحیمی و همکاران) ۱۳۹۴ ( بازی های رایانه ای میتوانند در بهبود اخت الات تعادلی ناشی از
آسیبهای مغزی کمک کنند. توانبخشی بخش مهم درمان آسیب دیدگی های مغزی است که
سبب بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش فشار مراقبتی، روانی و اقتصادی بر خانواده های
آنها میشود.
بحث و نتیجه گیری: با اجرای طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه میتوان تا حدود زیادی از
عوارض ناشی از آسیب دیدگی مغزی جلوگیری کرد و افراد آسیب دیده را به جامعه بازگرداند.
پیشنهاد میشود افراد آسیب دیده مغزی تحت نظر پزشک متخصص قرار گیرند و از درمانگر
شغلی و فیزیکی برای کسب مهارت برای انجام فعالیتهای روزانه و بازآموزی الگوهای حرکتی
و تعادلی کمک گیرند و همچنین از گفتار درمان برای کسب مهارتهای ارتباطی و از مددکار
اجتماعی برای دسترسی به سازمانهای اجتماعی استفاده کنند.برای جلوگیری از خطر سقوط
در موارد کاهش سطح هوشیاری باید مواردی همچون نصب نرده در راه پله، بهبود روشنایی
منزل، معاینه چشم و ورزش رعایت گردند.
کلمات کلیدی: توانبخشی مبتنی بر جامعه، بیماران با صدمه مغزی

 
بیست و یکمین کنگره سالیانه طب فیزیکی، توانبخشی و الکترودیاگنوز ایران ۲۹ – ۲۷ دی ۱۳۹۶
توانبخشی مبتنی بر جامعه در بیماران با صدمه مغزی
سید ابوالفضل خاتمی کاوردی۱، فاطمه پاشایی ثابت۲
۱٫ دانشجو کارشناسی پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی قم،مرکز تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم
پزشکی قم
۲٫ استادیار دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی قم،مرکز تحقیقات دانشجویی دانشگاه
علوم پزشکی قم