لیست کامل بیماری هایی که موجب معافیت پزشکی می شود

بیماریهای عمومی

ماده ۲۹: مشمولان مبتلاء به بیماریهای عمومی با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلا میشونداز معافیتهای مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- عدم کفایت رشد و نمو جسمی و عضلانی کافی که موجب ناتوانی در انجام تکالیفنظامی میشود معاف دائم.

بند۲- ابتلاء به بیماریهای قابل علاج که مدت درمان آنها بیشتر از یک ماه باشد و همچنین اعمال جراحی وکسانیکه در دوران نقاهت بیماری میباشندبا تشخیص شوراهای پزشکی از ۶ ماه تا یکسال معاف موقت.

بند۳- پائین افتادگی احشاء توام با اختلالات عملی معاف دائم.

تبصره: نوع خفیف-معاف از رزم.

بند۴- طول قد مشمولان کمتر از ۱۵۰ سانتی متر معاف دائم.

بیماریهای غدد مترشحه داخلی

ماده۳۰: مشمولان مبتلاء به بیماریهای غدد مترشحه داخلی با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلا می باشنداز معافیتهای مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- بیماریهای غدد هیپوفیز اکرومگالی،ژیگانتیسم،سندروم کوشینگ،دیابت بی مزه،آدنوم هیپوفیز،هیپوفونکسیون کلی هیپوفیز معاف دائم.

بند۲- بیماریهای غدد تیروئید.

1. گواتر توکسیک معاف دائم.
2. هیپرتیروئیدی و هیپوتیروئیدی معاف دائم.
3. گواترهای حجیم معاف دائم.
4. ندولهای گرم و سرد معاف دائم.
5. تیروئیدیتهای حاد شش ماه معاف موقت.
6. گواتر عمل شده خدمات غیررزمی.

بند۳- بیماریهای غدد پاراتیروئید.هیپر پاراتیروئیدی و هیپوپاراتیروئیدی معاف دائم.

بند۴- بیماریهای غدد فوق کلیوی.پرکاری و کم کاری غده فوق کلیوی معاف دائم.

بند۵- بیماریهای غدد بیضه

1. تومورهای بیضه معاف دائم.
2.  ژنیکوماستی شدید معاف دائم.
3. سندروم کلاین فلتر معاف دائم.

بند۶- بیماریهای غدد دیگر

1.  تومورهای هیپوفیز معاف دائم.
2. هرمافرودیسم‌ها معاف دائم.

بند ۷- بیماریهای تغذیه و متابولیک

1. دیابت قندی معاف دائم.
2. هیپوانسولینیسم معاف دائم.
3. بیماریهای ویلسون معاف دائم.

بیماریهای پوست و بافتهای زیر پوست

ماده ۳۱: مشمولان مبتلاء به بیماریهای پوست و بافتهای زیرپوست با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلاء می‌باشند از معافیت های مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- انواع اگزماهای وسیع وشدید

1. در صورتی که مزمن و مقاوم به درمان باشد معاف دائم.
2.  در سایر موارد خدمات غیر رزمی.

بند۲- عفونتهای قارچی عمیق و وسیع پوست

1. در صورتی که مزمن و مقاوم به درمان باشد معاف دائم.
2. کچلی ۶ ماه معاف موقت.

بند۳- هیپرئیدروز (عرق کردن کف دست) شدید معاف دائم.

بند۴- لیکن پلان پوستی و مخاطی شدید و گسترده معاف دائم.

بند۵- بسوریازیس کف دست و یا زیس‌های شدید و گسترده وانور سه معاف دائم.

بند۶- سل‌های پوستی معاف دائم.

بند۷- لوپوس اریتماتوسیستمیک و لوپوس ریتمانودیسکوئید معاف دائم.

بند۸- خال‌های پیکمانته آنژیوم‌های وسیع و غیرقابل عمل

1. توام با اختلالات عملی و یا در سر و صورت که کراهت منظر ایجاد کرده باشد معاف دائم.
2. در سایر موارد خدمات غیررزمی.

بند۹- میکوزیس فونکوئید و سایر لنفومای پوستی و پارابسوریازیس با پلاکهای بزرگ معاف دائم.

بند۱۰- سیکاتریس‌های جلدی در صورتی که وسیع و ضخیم بوده یا چسبندگی به اطراف داشته بطوری که مانعحمل تجهیزات و تمرینات نظامی بودهیا تمایل به زخم شدن داشته باشد یا اختلالات عملی تولید نموده باشد معاف دائم.

بند۱۱- اسکلرودرمپها-آتروفی‌های پوستی در صورتی که وسیع و پیش رونده باشند معاف دائم.

بند۱۲- ویتیلیگو گسترده صورت و یا هر دو دست و یا بیش از ۴۰% کل بدن معاف دائم.

بند۱۳- عوارض پوستی شدید که در اثر اختلالات عروقی ایجاد شده باشد مانند فلبیت‌های عمقیو سطحی که با ورم مزمن اندام توام باشد معاف دائم.

بند۱۴- هیپودرمیتهای ندولر و شدید و منتشر و مقاوم و توام با علائم سیستمیک معاف دائم.

بند۱۵- درماتیتهای بولوز غیرمیکروبی اکتسابی و درماتیتهای بولوز مادرزادی و اکرودرماتیت مزمن هالوپو، آکرودرماتیس، آنتروپاتیکا معاف دائم.

بند۱۶- هیپرکراتوزکف هر دو دست و یا هر دو پا:

1. در مورد شدید معاف دائم.
2. در موارد خفیف خدمات غیر رزمی.

بند۱۷- فرنکولوز شدید و وسیع یکسال معاف موقت

بند۱۸- بیماریهای پوستی که در حین انجام خدمت وظیفه یا در اثر حساسیت و یا مسمومیتنسبت به مواد شیمیایی (شغلی،داروئی،جنگی)ایجاد شده و به درمان مقاوم باشد معاف دائم.

بند۱۹-کهیر

1. همراه با آنژیوادم معاف دائم.
2. در سایر موارد خدمات غیر رزمی.

بند۲۰- آلویسی آرآتا همراه با کراهت منظر یا توتالیس و یایونیورسالیس معاف دائم.

بند۲۱- بیماریهای کلاژن- اسکلرودرمی ها-پلی آرتریت نودوزا، و اسکولیتهای لنفوسیتی، واسکولیتهای دارویی در صورتی که وسیع بودهو سبب اختلال عملی گردند معاف دائم.

بند۲۲- انواع آکنه وقتی که شدید باشد و یا منظره صورت را تغییر دهد و یا اینکه ناحیه وسیعی از گردن، کتف‌ها،سینه و پشت را فرا گرفته باشد معاف دائم.

بند۲۳- لیشمانیوز (سالک پوستی)

1. فعال شش ماه معاف موقت.
2. در صورتیکه پس از بهبودی کراهت منظر یا اختلال عملی اعضاء را ایجاد نماید معاف دائم.

بند۲۴- سارکوئیدوز پوست معاف دائم

بند۲۵- بیماری ژنودرماتوز مانند تو بروز اسکلر وزیس ، رکلین هوزن، آلبینیسم ، اکتیوزمادرزادی، گزرودرماپیگمانتوزا، پور فیری معاف دائم.

بند۲۶- ایکتیوز گسترده مادر زادی یا اکتسابی معاف دائم.

بیماریهای داخلی مغز و اعصاب

ماده ۳۲: مشمولان مبتلا به بیماریهای داخلی مغز و اعصاب با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلا می باشند از معافیتهای مندرجدر هربندبه شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- اختلالات استحاله ای سلولهای عصبی (مانند فریدرش و….)معاف دائم.

بند۲- اختلالات تعادلی مخچه ای معاف دائم.

بند۳- انواع میلیتها و سکل آنها

1. درصورتیکه شدید باشد معاف دائم.
2. درموارد خفیف (زمانی که براساس طبقه بندی بین المللی (۰تا۵)درحد ۴ باشد)خدمات غیر رزمی.

بند۴- انسفالیتها و انسفالوباتیها درصورتیکه عوارض جسمی یا روانی پایدار وناتوان کننده داشته باشد معاف دائم.

بند۵- مولیتپل اسکلروزیس یا MS معاف دائم.

بند۶- انواع صغر عضلانی عضلات بزرگ مشروط بر اینکه اختلال شدید و مشهود ایجادکرده باشد معاف دائم.

بند۷- انواع میوپاتی های اولیه و ثانویه معاف دائم.

بند۸- اختلالات مادرزادی سیستم اعصاب مرکزی از هرنوع معاف دائم.

بند۹- انواع پارپلژی ها، پاراپارزی ها همی پلژی ها ، همی پارزیها و منو پلژیها معاف دائم.

بند۱۰- انواع اختلالات و حرکات غیر طبیعی عضوی مربوط به دستگاه خارج هرمی معاف دائم.

بند۱۱- انواع صرع به شرط ثبوت کلینیکی و یا پاراکلینیکی در یکی از مراکز درمانی دانشگاهی یا نظامی معاف دائم

تبصره : درمواردی که شروط فوق تحقیق نیابد ولی مدارک قابل استناد دال بر سابقه صرع موجود باشدبه خدمت غیر رزمی اعزام و در مشاغل مناسب گمارده شوددر صورتیکه درحین خدمت صرع ثابت شود معاف دائم.

بند۱۲- انواع پلی نوریتهای بهبود یافته و سکل آنها باتایید الکترود یا کنوزیس به شرط ثبوت کلینیکی وپارکلینیکی در مراکز درمانیدانشگاهی یا نظامی معاف دائم.

بند۱۳- انواع نوروفیبرو ماتوزها

1. درمورد شدید (اختلال عملکرد ، کراهت منظر)معاف دائم
2. درموارد خفیف خدمات غیر رزمی.

بند۱۴- سابقه مننژیت های مزمن و سکل انواع مننژیت در صورت داشتن اختلال عملی وعصبی به شرط ثبوت در مراکز درمانی دانشگاهی یا نظامی معاف دائم.

بند۱۵- انواع نورالژیها معاف ازرزم.

بند۱۶- انواع فلج اعصاب کراینال

1. درموارد شدید و مقاوم به درمان با اثبات کلینیکی یا پارکلینیکی معاف دائم.
2. درموارد خفیف خدمات غیررزمی.

بند۱۷- انواع سکته های مغزی و ضایعات عروقی مغز

1. با عارضه عصبی(ارگانیک یا غیر ارگانیک)معاف دائم
2. بدون عارضه خدمات غیر رزمی

بند۱۸- بیماری میاستنی گراویس با اثبات کلینیکی یا پارکلینیکی در مراکز درمانی دانشگاهی یا نظامی معاف دائم.

بند۱۹- تورتیکولی معاف دائم.

بیماریهای روانپزشکی

ماده ۳۳: مشمولان مبتلا به بیماریهای روانپزشکی با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلا می باشند از معافیت های مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- انواع پسیکوزها شامل (اسکیزوافکتیو، اختلالات هذیانی ، پسیکوزهای آتیپیک مزمن)معاف دائم.

بند۲- اختلالات خلقی

1. شدید در فازمانیک یا فاز افسردگی اعم از حاد ویا مزمن معاف دائم
2. اختلال افسردگی اساسی معاف دائم
3. انواع اختلال خلفی افسردگی خفیف (دیس تایمی و سایکلوتایمی)،اختلال خلقی نوع دوم (هیپومانیا)درصورتیکه با داروتحت کنترل بوده و یاتهدید کننده خودو اطرافیان نباشد معاف ازرزم .

بند۳- انواع اختلالات شخصیتی

1. انواع سایکو پات و نوع مرزی و نوع اسکیزوئید معاف دائم.
2. انواع دیگر اختلال شخصیت درصورتیکه ناتوان کننده باشد معاف دائم.
3. درصورتیکه ناتوان کننده نباشد معاف ازرزم

بند۴- انواع نوروزهای شدید ومقاوم به درمان و مزاحم معاف دائم

بند۵- انواع نقیصه های عقلانی و کند ذهنی ها (عقب ماندگی)

1. با ضریب هوشی زیر ۶۰ معاف دائم
2. باضریب هوشی بین ۷۵-۶۰ معاف از رزم

بند۶- اختلالات تکلم و لکنت زبان در صورتی که علت روانی پانورولوژیک داشته باشد

1. درصورت شدید بودن معاف دائم
2. درموارد خفیف خدمات غیر رزمی

بند۷- بیماریهای روانی ناشی از جنگ و حوادث

1. درصورتی که استقرار یافته باشد به شرط ثبوت در مراکز درمانی نظامی یا دانشگاهی توسط دو نفر روانپزشک معاف دائم.
2. درصور ت عدم استقرار خدمات غیررزمی

بند۸- اختلال رفتار (عدم تعادل عصبی و روانی )وکژخوئیها بطوری که مغایر شئونات نظامی باشد همچنین انحرافات اخلاقیو جنسی مانند ترانس سکسوالیسم معاف دائم

بند۹- اختلالات کنترل تکانه معاف دائم.

تبصره :تیک ها (تکانه های)ضعیف و گذرا مثل پلک زدن و….معاف ازرزم

بیماریهای جراحی مغز و اعصاب

ماده۳۴: مشمولان مبتلا به بیماریهای جراحی مغز واعصاب با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلا می باشند از معافیت های

مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- معایب ستون فقرات (مادرزادی یا اکتسابی)

1. در موارد شدید یا اشکال عملی معاف دائم.
2. در موارد خفیف خدمات غیررزمی.

بند۲- اسپوندیلولیزیس و اسپوندیلولیستزیس معاف دائم.

بند۳- انواع هرنی دیسکال با علائم کلینیکی و رادیولوژی عمل شده و عمل نشده معاف دائم.

(در موارد بیماران عمل شده انجام میلوگرافی و یا MRI ستون فقرات که در مراکز درمانی دانشگاهی یا نظامی انجام شده باشد منضم به تاکید رادیوگرافی ضروری است)

بند۴- تومورهای استخوانی خوش خیم ستون فقرات

1. در صورتیکه از نظر حجم و موقعیت اختلال عملی ایجاد نماید معاف دائم.
2. بدون اختلال عملی خدمات غیررزمی.

بند۵- انواع شکستگی‌های تازه و مهره‌ها(بدنه،تیغه،زوائد مفصلی) معاف دائم.

بند۶- تغییر شکلهای مادرزادی و واضح جمجه مانند هیدروسفالی، میکروسفالی معاف دائم.

بند۷- اختلالات عروقی مغز با و بدون علائم کلینیکی (مثل انوریسم و A.V.M) معاف دائم.

بند۸- سابقه عمل جراحی روی مغز معاف دائم.

بند۹- کمپرسونهای نخاعی مانند تومورهای استخوانی مهره‌ها و یا سکل عفونتها و آراکنوئیدیتها خواه به مرحله فلج رسیده باشد یا نرسیده باشد معاف دائم.

بند۱۰- هر نوع جسم خارجی در داخل جمجمه و کانال نخاعی معاف دائم.

بند۱۱- دنده گردنی

1. با عوارض شدید معاف دائم.
2. بدون عوارض خدمات غیررزمی

بند۱۲- توراسیک اوت لت سندرم با تائید کلینیکی و یا رادیولوژی معاف دائم.

بند۱۳- انواع خونریزیهای سربر و مننژ

1. با عارضه عصبی (ارگانیک یا غیرارگانیک)معاف دائم.
2. بدون عارضه خدمات غیررزمی.

بند۱۴- تروماهای عصبی

1. فلج اعصابی که سبب اختلالات عملی و ناتوان کننده معاف دائم.
2. صدمات عصبی حسی خدمات غیررزمی

بیماریهای ریه و قفسه صدری

ماده ۳۵: مشمولان مبتلاء به بیماریهای ریه و قفسه صدری با توجه به نوع بیماری که بدان مبتلاء می‌باشند از معافیتهای مندرج

در هر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- تغییر شکل و نقص‌های مادرزادی حجاب حاجز (نبودن دیافراگم یا فلج حجاب حاجز) معافیت دائم.

بند۲- تغییر شکل‌های مادرزادی قفسه صدری مانند سینه فرورفته (سینه قیفی شکل)، جناغ برجسته یا فقدان عضلات تنفسی:

1. همراه با اختلال بالینی واضح در عمل قلب یا ریه معاف دائم.
2. بدون اختلال تنفسی و قلبی خدمات غیررزمی.

بند۳- عدم تشکیل قسمتی از ریه (آژنزی ریه) و آپلازی کامل یا جزئی که ایجاد اختلال در عمل تنفسی نموده باشد معاف دائم.

بند۴- استنیت و استئومیلیت دنده‌ها یا ترقوه یا جناح سینه یا کتف:

1. در نوع مزمن (بیش از ۶ماه) معاف دائم.
2. در نوع حاد شش ماه معاف موقت.
3. در نوع بهبود یافته خدمات غیررزمی.

بند۵- شکستگی دنده‌ها یا جناغ یا کتف یا ترقوه که موجب اختلال عمل تنفسی یا تغییر شکل شدید آنان شده باشد به شرط ثبوت در بیمارستانهای نظامی یا دانشگاهی معاف دائم.

بند۶- سیکاتریس سوختگی وسیع و یا سیکاتریس‌های اعمال جراحی که ایجاد اختلال عملی تنفسی نماید معاف دائم.

بند۷- انواع پلورزیها:

1. از نوع مزمن (بیش از ۶ماه) معاف دائم.
2. از نوع حاد شش‌ماه معاف موقت.

بند۸- سابقه پنوموتوراکس خودبخودی:

1. سابقه پنوموتوراکس خودبخودی (یک بار تایید شده) معاف از رزم.
2. سابقه پنوموتوراکس خودبخودی تکرار شونده (بیش از یکبار) معاف دائم.

بند۹- سارکوئیدوز،فیبروز ریه،سندرم کارتاژنز معاف دائم.

بند۱۰- تومورهای حجاب حاجز و یا جنب اعم از خوش خیم و بدخیم معاف دائم.

بند۱۱- بیماریهای قارچی مزمن ریه معاف دائم.

بند۱۲- پنوموکونیوزها معاف دائم.

بند۱۳- آمفیزم ریه:

1. بصورت منتشر معاف دائم.
2. لوکالیزه خدمات غیررزمی.

بند۱۴- کیستهای مختلف ریه (هیداتیک،درموئید) پلوروپری کاردیال و کیستهای هوایی بزرگ و متعدد معاف دائم.

بند۱۵- آبسه ریوی و سکلهای وسیع عفونی معاف دائم.

بند۱۶- برونشکتازی:

1. دو طرفه یا دو لب در یک ریه معاف دائم.
2. یک لوب یک طرفه معاف از رزم.

بند۱۷-برونشیت مزمن که تولید عوارض بالینی نموده باشد معاف دائم.

بند۱۸-آسم به شرط ثبوت در بیمارستانهای نظامی یا دانشگاهی.

الف) در موارد متوسط و شدید معاف دائم.

ب) در موارد خفیف خدمات غیررزمی.

بند۱۹- تومورهای برونش بطور کلی اعم از بدخیم یا خوش خیم معاف دائم.

بند۲۰- اجسام خارجی ریه، برونش و مدیاستن که عارضه ریوی ایجاد کرده و باعث اختلال در فونکسیون ریه شده باشد به شرط ثبوت در بیمارستانهای نظامی یا دانشگاهی معاف دائم.

بند۲۱- سابقه اعمال جراحی سینه اعم از برداشتن بیش از یک دنده و توراکوپلاستی ورزکسیون ریه و دکورتیکاسیون معاف دائم.

بند۲۲- تنگی‌های تراشه برونشها که ایجاد اختلالات عملی کرده باشد معاف دائم.

بند۲۳- تومورهای مدیاستن،مدیاستنیتهای مزمن علائم فشار به مدیاسیتن معاف دائم

بیماریهای استخوان – اسکلت

ماده ۳۶: مشمولان مبتلاء به بیماریهای استخوانها(اسکلت) با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلاء می‌باشند از معافیتهای مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- انحرافات ستون فقرات مادرزادی یا اکتسابی:

۱٫  در اشکال شدید و ناتوان کننده معاف دائم.

• انحرافات جانبی مادرزادی و اکتسابی ستون فقرات (اسکولیوز بیش از ۳۰ درجه معاف دائم)
• جبران نشده و یا منجر به تغییر شکل قفسه صدری شده باشد معاف دائم.
• کیفوز شدید بیش از ۷۰درصد معاف دائم.

۲٫  در اشکال خفیف (انحرافات جانبی مادرزادی و اکتسابی ستون فقرات کمتر از ۲۰درجه) معاف از رزم.

بند۲- اسپینابیفیدا اکولتا، ساکرالیزاسیون، لومباریزاسیون خدمات غیر رزمی.

بند۳- هر گونه اعمال جراحی (استخوانی) ستون فقرات معاف دائم.

بند۴- شکستگی‌های قدیمی حفره کوتیل (استابولوم) چنانچه با تغییر شکل حفره و یا عارضه دیگر مفصلی همراه باشد معاف دائم.

بند۵- نکروز آواسکولار سر استخوان ران به هر علت-معاف دائم.

بند۶- شکستگی‌های لگن:

1. نوع مالگین معاف دائم.
2. نوع Open Book معاف از رزم.

بند۷- بیماری شوئرمان خدمات غیررزمی.

بند۸- استئومیلیت:

1. از نوع حاد شش ماه معاف موقت.
2. عفونتهای سخت حاد و عفونتهایی که علیرغم ۶ماه درمان بهبود نیافته و منجر به تغییر شکل استخوان یا ترشح مکرر باشد معاف دائم.

بند۹- تومورهای استخوانی خوش خیم.

1. تومورهای استخوانی متعدد و یا با ایجاد اختلال مشهود در کار عضو معاف دائم.
2. تومورهای داخل استخوانی منفرد بدون عارضه خدمات غیررزمی.

بند۱۰- کیستهای استخوانی:

1. کیستهای بزرگ با خطر شکستگی یا به اندازه بیش از قطر استخوان معاف دائم.
2. کیستهای کوچک و بدون عارضه خدمات غیررزمی.

بند۱۱- شکستگی‌ها:

1. شکستگی‌های استخوانهای بلند که منجر به نصب پیچ و پلاک و یا کونچر شده باشد و یا در گچ باشد چنانچه کمتر از شش‌ماه از عمل گذشته باشد، شش‌ماه معاف موقت.
2. شکستگی‌های جوش خورده‌ای که با پیچ و پلاک، یا کونچر بوده و یا اختلال عملکرد ایجاد کرده باشد خدمات غیررزمی.
3. شکستگی‌هایی که پس از یکسال جوش نخورده باشد و مفصل کاذب ایجاد کرده باشد و یا در وضع نامناسب جوش خورده و اشکال عملی ایجاد نموده باشد معاف دائم.

بند۱۲- قطع یا فقدان یکی از اندامها معاف دائم.

بند۱۳- کوتاهی پا:

1. کوتاهی بیش از ۵/۳ سانتی متر معاف دائم (به استناد اسکنوگرام)
2. کوتاهی از ۵/۱ تا ۵/۳ سانتی متر خدمات غیررزمی.

بند۱۴- سینوویال کندروماتوزیس مفاصل همراه با اختلال عملی معاف دائم.

بند۱۵- آنکیلوز کلیه مفاصل بزرگ (هانش،زانو،آرنج،شانه،مچ پا، مچ دست) معاف دائم.

بند۱۶- محدودیت حرکات مفاصل:

1. در مورد مفاصل هانش، زانو و شانه معاف دائم.
2. محدودیت حرکات سایر مفاصل بزرگ در صورتی که نیمی از حرکات محدود شده باشد معاف دائم.
3. در موارد خفیف تر همراه با اختلال عملکرد خدمات غیررزمی.

تبصره: در موارد مشکوک زیر بیهوشی اندازه گیری شود.

بند۱۷- دررفتگی مکرر و یا قدیمی و مادرزادی مفاصل بزرگ (مستند به ۲ رادیوگرافی در حال دررفتگی در بیمارستانهای ن.م و یا مورد وثوق)عمل شده و نشده معاف دائم.

بند۱۸- شلی لیگامانهای زانو و مچ پا و در رفتگی عادتی مفاصل که مانع تمرینات نظامی باشد خدمات غیررزمی.

بند۱۹- سندرم ایسکمیک ولکمن:

1. در صورتیکه شدید و مانع خدمت باشد معاف دائم.
2. در موارد خفیف خدمات غیررزمی.

بند۲۰- فقدان کامل شست (از مفصل M.C.P ) و یا فقدان ارزش کاری آن در یک دست معاف دائم.

بند۲۱- فقدان انگشتان دست:

1. بیش از یک انگشت در یک دست معاف دائم.
2. تا سه بند انگشت در یک دست خدمات غیررزمی.

توجه: در مورد انگشتان بصورت زیر عمل شود که هر انگشت کامل یک و هر‌‌‌‌بند محسوب شود یعنی اگر بند اول چهار انگشت قطع شده باشدبیش از یک انگشت محسوب و معاف دائم می‌شود.

بند۲۲- عوارضی که مانع باز شدن و یا تا شدن انگشتان دست شود مانند سنداکتیلی و…

۱٫  در بیش از دو انگشت (مرکب) معاف دائم.

تبصره: چنانچه یک انگشت قطع شده و انگشت دیگر همان دست بیش از ۵۰% عملکرد خود را از دست داده باشد،معاف دائم.

۲٫  در دو انگشت (ساده) خدمات غیررزمی.

بند۲۳- کوتاهی اندام فوقانی در مقایسه با یکدیگر در صورتیکه بیش از ۵سانتیمتر باشد معاف دائم.

بند۲۴- سینوستوز استخوانهای ساعد:

1. در دو دست معاف دائم.
2. در یک دست خدمات غیررزمی.

بند۲۵- کوبیتوس واروس و والکوس:

1. همراه با اختلال عملکرد یا ضایعه عصبی معاف دائم.
2. بیش از ۱۰ درجه انحراف خدمات غیررزمی.

بند۲۶- کوکساپلانا و کوکساوارا،کوکساماکنا،کوکساوالکا معاف دائم.

بند۲۷- پارگی منیسک زانو عمل شده یا نشده خدمات غیررزمی.

بند۲۸- پارگی شدید و کامل رباطهای جانبی و متقاطع زانو که باعث ناپایداری مفصل گردد:

1. در مواردیکه چند رباط پاره شده باشد معاف دائم.
2. در موارد پارگی رباط ACL و PCL همراه با پارگی منیسک معاف دائم.
3. در افراد جراحی شده همراه با اختلال عملی معاف دائم.
4. در نوع منفرد خدمات غیررزمی.
5. در افراد جراحی شده بدون اختلاف عملی معاف از رزم.

بند۲۹- ژنووالگوم،ژنووارم،ژنورکورواتوم

1. در موارد شدید (فاصله بین دو قوزک یا دوکوندیل بیش از ۱۰ سانتی‌متر) معاف دائم.
2. در موارد خفیف (فاصل بین دو قوزک یا دو کوندیل کمتر از ۱۰ سانتی‌متر) خدمات غیررزمی.

بند۳۰- صافی کامل کف پا هر دو پا در انواع سخت (Rigid) و یا با تحدب شدید استخوانی و یا با انحراف پاشنه پا معاف دائم.

بند۳۱- پارگی بهبود یافته تاندون آشیل معاف دائم.

بند۳۲- تغیر شکل اکتسابی یا مادرزادی استخوانهای تارس و متاتارس (هالوس والگوس شدید) خدمات غیررزمی.

بند۳۳- قطع انگشتان پا:

1. قطع سه انگشت کامل از یک پا و یا قطع شست در هر دو پا معاف دائم.
2. قطع شست در یک پا خدمات غیررزمی.

بند۳۴- اکی‌نیسم معاف دائم.

بند ۳۵- اوریب بودن مفصل مچ پا:

1. در موارد شدید معاف دائم.
2. در موارد خفیف خدمات غیرزمی.

بند۳۶- از بین رفتن قسمتی از استخوانهای کف پا یا هر نوع تغییرات استخوانی دیگری که مانع انجام تمرینات نظامی باشد و یا در پوشیدن پوتین اشکال ایجاد نماید معاف دائم.

بند۳۷- بیماریهای اسکلتی استخوانی نظیراستئوژنس ایپرفکتا، آرتروکریبوزیس، سکلهای شدید ناشی از CP، پولیو و انهدام کام پاشنه (نکروز استخوان تالوس) در انواع شدید معاف دائم.

بند۳۸- استئوکوندریت دیسکانت زانو، هیپ و مچ پا معاف دائم.

بند ۳۹- بیماریهای جوش نخوردگی اسکافوئید وکن باخ همراه با اختلال عملکرد معاف دائم

بیماریهای شکم و دستگاه گوارش و جراحی عمومی

ماده ۳۷- مشمولان مبتلاء به بیماریهای شکم و دستگاه گوارش و رشته جراحی عمومی با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلاء می‌باشند از معافیتهای مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده می‌کنند.

بند۱- اعمال جراحی روی کبد، کیسه صفرا، مجاری صفراوی و پانکراس معاف دائم.

بند۲- فیبروز و سیروز کبدی معاف دائم.

بند۳- آسیت به هر علت معاف دائم.

بند۴- کیست‌های دستگاه گوارش و طحال معاف دائم.

بند۵- همانژیوم کبدی:

1. بزرگتر از ۴۰ میلی‌لیتر معاف دائم.
2. کوچکتر از ۴۰ میلی‌لیتر خدمات غیررزمی.

بند۶- سنگ کیسه صفرا و مجاری صفراوی معاف دائم.

بند۷- بیماریهای مادرزادی و اکتسابی مجاری صفراوی معاف دائم.

بند۸- پورتال هایپرتانسیون به هر علت معاف دائم.

بند۹- هپاتیت‌های مزمن به هر علت معاف دائم.

بند۱۰- بیماریهای متابولیک کبدی معاف دائم.

بند۱۱- بیماریهای عروقی کبد معاف دائم.

بند۱۲- پانکراتیت:

1. حاد ۶ماده معاف موقت.
2. مزمن معاف دائم.

بند۱۳- لب حلقوی پانکراس، سنگهای پانکراس، کیستهای پانکراس، فیستول پانکراس معاف دائم.

بند۱۴- اسپلنکتومی یا فقدان مادرزادی طحال معاف دائم.

بند۱۵- اسپلنومگالی قابل لمس معاف دائم.

بند۱۶- تومورهای خلف صفاقی معاف دائم.

بند۱۷- فیستولهای مقعدی فوق اسفنگتری و بین اسفنگتری معاف دائم.

بند۱۸- فیستولهای نافی ویپلونیدال در کلیه موارد خدمات غیررزمی.

بند۱۹- بواسپرهای داخلی با درجه‌های «۳ » و «۴ » معاف دائم.

بند۲۰- فتق‌های جدار شکم (داخلی و خارجی) و دیافراگماتیک.

1. عمل نشده معاف دائم.
2. عمل شده عود کرده معاف دائم.
3. عمل شده بدون عارضه منع خدمتی ندارد.

بند۲۱- مگاکولون با اختلالات عملی معاف دائم.

بند۲۲- کلیه بیماریهای التهابی دستگاه گوارش (IBD) به ثبوت رسیده مانند کرون، کولیت اولسر و۰۰۰ معاف دائم.

بند۲۳- سندرمهای سوء جذب (مانند بیماری سلیاک، اسپروی تروپیکال، بیماری ویپل) وتلانژکتازی عروق روده معاف دائم.

بند۲۴- تنگیهای کولون و رکتوم و مقعد به هر علت معاف دائم.

بند۲۵- کلیه سندرمها پولیپوزیر و انواع پولیپهای همراه با عوارض معاف دائم.

بند۲۶- پرولاپس رکتوم معاف دائم.

بند۲۷- سیکاتریسهای عمل جراحی روی شکم با اندازه بیش از ۲۰ سانتی‌متر خدمات غیررزمی.

بند۲۸- هر گونه عمل جراحی روی دستگاه گوارش که تولید اختلالات گوارشی کرده باشد و منجر به برداشتن قسمتی از عضو (بجز آپاندیس) شده باشد و یا آناستوموز شده و یا چسبندگی وسیع ایجاد کرده باشد معاف دائم.

بند۲۹- بیماریهای پیتیک مقاوم به درمان و یا همراه با عوارض (انسداد،سوراخ شدگی،خونریزی) معاف دائم.

بند۳۰- دیورتیکولهای مری،معده،اثنی عشر و دیورتیکولوز عمل شده، عمل نشده معاف دائم.

بند۳۱- آشالازی (عمل شده و نشده) معاف دائم.

بند۳۲- بی اختیاری مدفوع مادرزادی و اکتسابی معاف دائم.

بند۳۳- پریتونیتهای مزمن (از هر نوع و به هر علت که باعث اختلال در کار احشاء شده باشد اعم از چرکی،سلی،قارچی) معاف دائم.

بند۳۴- سل دستگاه گوارش معاف دائم.

بند۳۵- وجود اجسام خارجی داخل شکم:

1. با عوارض معاف دائم.
2. بدون عوارض خدمات غیررزمی.

بند۳۶- تمام فلاپهای پدیگوله عضلانی،آزاد:

1. اگر نقص عضو یا اختلال عملکرد ایجاد کرده باشد معاف دائم.
2. سایر موارد بدون عارضه خدمات غیررزمی.

بند ۳۷- دیورتیکول مکل:

1. با عارضه معاف دائم.
2. بدون عارضه خدمات غیررزمی.

بند۳۸- هپاتومگالی شدید به هر علت معاف دائم.

بند۳۹- آبسه‌های چرکی و آمیبی کبد معاف دائم.

بند۴۰- خونریزیهای مکرر دستگاه گوارش با علت ناشناخته معاف دائم.

بند۴۱- بیماری کلیگر نجار نوع ۱ و ۲، کلستاز دوبین جانسون و روتور معاف دائم.

بند۴۲- بیماری ژیلبرت خدمات غیررزمی.

بند۴۳- ازوفاژیتها:

1. ازوفاژیت شدید که منجر به اولسربارت شده یا دیسپلازی شدید (گزارش پاتولوژی) داده باشد معاف دائم.
2. ازوفاژیت در مراحل یک تا چهار معاف از رزم.

بند۴۴- فیستول وریدی شریانی اندام فوقانی و تحتانی مادرزادی یاتروماتیک

1. همراه با اختلاف عملکرد معاف دائم.
2. بدون اختلال شدید معاف از رزم

بیماریهای خون و انکولوژی – بدخیمی ها

ماده ۳۸- مشمولان مبتلاء به بیماریهای خون با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلاء هستند از معافیتهای مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده می‌نمایند.

بند۱- کم خونی‌های مگالوپلاستیک معاف دائم.

بند۲- اختلالات ساختمانی ارثی گلبول قرمز ( مانند میکرواسفروسیتوزارثی، اولوسیتوزیز، الیپتوسیتوز) معاف دائم.

بند۳- کم خونی‌های مزمن اکتسابی به علت بیماریهای خوش خیم:

1. در موارد هموگلوبین زیر ۱۰ معاف دائم.
2. در موارد هموگلوبین مساوی و یا بیشتر از ۱۰ خدمات غیررزمی.

بند۴- پلی گلبولی اولیه (پلی سیتمی) و ترومبوسیتوز اولیه معاف دائم.

بند۵- اختلالات کمی و کیفی پلاکتها و فاکتورهای انعقادی (بیماریهای خونریزی دهنده و هایپرکوآگولانت) معاف دائم.

بند۶- بدخیمی‌های خون و دستگاه لنفاوی بطور کلی معاف دائم.

بند۷- اختلالات خونی ارثی و اکتسابی با منشا ایمونولوژیک معاف دائم.

بند۸- اگرانولوسیتوز معاف دائم.

بند۹- بیماریهای هموگلوبینوپاتی ارثی با سطح هموگلوبین کمتر از ۱۰ معاف دائم.

بند۱۰- تالاسمی ماژور، تالاسمی اینترمدیت و سندرمهای سیکل سل معاف دائم.

بند۱۱- هیپراسپلنیزیم معاف دائم.

بند۱۲- بیماری فاویسم خدمات غیررزمی در نزدیکی مراکز درمانی.

بند۱۳- آپلازی مغز استخوان به هر علت معاف دائم.

بند۱۴- تومورهای بدخیم از هر نوع و در هر عضو که باشد ولو اینکه درمان شده باشد معاف دائم.

بند۱۵- تومورهای خوش خیم:

1. چنانچه سبب اختلال مشهود در کار عضو یا بصورت عودکننده و یا با کراهت منظر همراه باشد معاف دائم.
2. در غیر موارد فوق به مبحث مربوطه رجوع شود

بیماریهای دستگاه دراری تناسلی

ماده ۳۹: مشمولان مبتلاء به بیماریها دستگاه ادراری تناسلی با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلا می‌باشند از معافیتهای مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- انسداد ادراری به دلایل عضوی یا عفونی یا فونکسیونی:

1. در صورتیکه برطرف کردن انسداد امکان پذیر باشد خدمات غیررزمی.
2. در صورت عدم امکان برطرف کردن انسداد معاف دائم.

بند۲- برگشت ادرار به حالبها:

1. اگر دو طرفی یا یک طرفه شدید باشد معاف دائم.
2. یک طرفه و خفیف خدمات غیررزمی.

بند۳- بیماریهای عفونی مزمن (سلی،میکروبی،انگلی،قارچی) کلیه، لنگچه،حالب،مثانه،بیضه‌ها،مجاری ادرار هر یک به تفکیک معاف دائم.

بند۴- سنگهای حالب،کلیه،پروستات،مثانه و سنگهای شاخ گوزنی و نفروکلسیوز:

1. در صورتیکه انسداد ایجاد کرده باشد معاف دائم.
2. در صورت عدم ایجاد انسداد معاف از رزم.

بند۵- سنگهای حالب،کلیه،مثانه عمل شده خدمات غیررزمی.

بند۶- تومورهای خوش خیم و بدخیم مجاری ادراری تناسلی معاف دائم.

بند۷- بیماریهای رتروپریتوان،فیبروزر رتروپریتوان، تومورهای خوش خیم و بدخیم و کیست‌های رتروپریتوان معاف دائم.

بند۸- بیماریهای طبی کلیه: سندروم نفروتیک، گلومر و لونفریت مزمن، پیلونفریت مزمن، بیماریهای کلاژن کلیه، پروتئین اوری بیش از ۳۰۰میلی‌گرم و هماتوری اسانسیل و نارسایی مزمن کلیه معاف دائم.

بند۹- گلومرولونفریت و پیلونفریت حاد ۶ماه معاف موقت.

بند۱۰- هیدرونفروس و اتساع لگنچه معاف دائم.

بند۱۱- نفرکتومی یک طرفه، نفرکتومی پارسیل ویپلاپلاستی معاف دائم.

بند۱۲- کلیه نعل اسبی-کلیه اکتوپیک داخل لگن،اکتوپی یک طرفه(یعنی هر دو کلیه در یک طرف قرار گرفته باشند) معاف دائم.

بند۱۳- پتوزکلیه:

1. درجه۲ خدمات غیررزمی.
2. درجه۳معاف دائم.

بند۱۴- هیپوپلازی و آپلازی و آژنزی کلیه معاف دائم.

تبصره: هیپوپلازی یک طرفه و بدون علامت معاف از رزم.

بند۱۵- کلیه میان اسفنجی معاف دائم.

بند۱۶- فیستول سیستم اداری به دستگاه گوارش یا پوست معاف دائم.

بند۱۷- نکروزکورتکس کلیه:

1. در صورتی که منجر به نارسایی یا کم کاری کلیه شده باشد معاف دائم.
2. در سایر موارد خدمات غیررزمی.

بند۱۸- پیوند کلیه معاف دائم.

بند۱۹- بیماریهای عروقی کلیه مثل: آنوریسم شریان کلیوی، انفارکتوس کلیه، ترومبوز ورید کلیوی، فیستول شریانی وریدی، آنوریسم شریانی وریدی معاف دائم.

بند۲۰- دوبلیکاسیون حالب در صورتیکه بطور جداگانه تا مثانه ادامه داشته باشد معاف دائم.

بند۲۱- مگااورتر خدمات غیررزمی.

بند۲۲- هیدرواورتر معاف دائم.

بند۲۳- اورتروسل یک طرفی یا دو طرفه خدمات غیررزمی.

بند۲۴- مثانه نوروژنیک معاف دائم.

بند۲۵- کاهش ظرفیت مثانه به دلایل اعمال جراحی قبلی پاسیتیت و یا رادیوتراپی معاف دائم.

بند۲۶- سیستکتومیتوتال و پارسیل معاف دائم.

بند۲۷- تنگی کردن مثانه:

1. بدون عارض خدمات غیررزمی.
2. در صورتیکه عارضه داشته باشد بر حسب عارضه اظهار نظر شود.

بند۲۸- از بین رفتن قدرت انقباضی کردن مثانه که منجر به بی‌اختیاری ادرار شود معاف دائم.

بند۲۹- هیپوسپادیاز تنه آلت و میان دو راه معاف دائم (هیپوسپادیاز درجه یک مانع خدمتی ندارد)

بند۳۰- ایسپادیاز معاف دائم.

بند۳۱- انواع فیستولهای مجرا به تنه آلت، رکتوم و پرینه و اسکروتوم معاف دائم.

بند۳۲- بیماری بیرونی:

1. نوع شدید معاف دائم.
2. نوع خفیف خدمات غیررزمی.

بند۳۳- دیورتیکول مجرا معاف دائم.

بند۳۴- تنگی شدید مجرا، انواع والوهای مجرای خلفی، تومورهای خوش خیم و بدخیم مجرا، اورتریت‌های مزمن غیرقابل درمان معاف دائم.

بند۳۵- بیماریهای مقاربتی اگر در ناحیه انتهایی مجرا و آلت دفرماسیون ایجاد کرده یا به فیبروز و یا تنگی مجرا منجر شود معاف دائم.

بند۳۶- هیدروسل:

1. نوع حجیم معاف دائم.
2. سایر موارد خدمات غیررزمی.

بند۳۷- واریکوسل:

1. درجه ۱ و۲ خدمات غیررزمی.
2. درجه ۳ معاف دائم.

بند۳۸- تورسیون حاد بیضه ۶ماه معاف موقت.

بند۳۹- اکتوپی و یا فقدان بیضه:

1. دو طرفه معاف دائم.
2. یک طرفه خدمات غیررزمی.

بند۴۰- آتروفی شدید بیضه:

1. دو طرفه معاف دائم.
2. یک طرفه خدمات غیررزمی.

بند۴۱- هماتوسل حاد ۶ماه معاف موقت.

بند۴۲- شکستگی آلت خدمات غیررزمی.

بند۴۳- اپی‌دیدیمکتومی:

1. دو طرفه معاف دائم.
2. یک طرفه خدمات غیررزمی.

بند۴۴- فقدان آلت معاف دائم.

بند۴۵- ترمبوقلبیت وریدهای سطحی آلت ۶ماه معاف موقت.

بند۴۶- دو جنسی معاف دائم.

بند۴۷- بی‌اختیاری ادراری و شب ادراری به شرط ثبوت در بیمارستانهای نیروهای مسلح معاف دائم.

بند۴۸- تغیر مسیر ادراری با عمل جراحی معاف دائم.

بند۴۹- هیدروسل طناب منوی،ایپدیدیمیت مزمن و کیست‌های طناب منوی خدمات غیررزمی.

بیماریهای فک و دهان و دندان

ماده ۴۰: مشمولان مبتلاء به بیماری فک و دهان دندان با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلاء می‌باشند از معافیت‌های مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده می‌نمایند.

بند۱- ناهنجاریهای استخوانی فک و صورت که موجب اختلال در عمل جویدن یا تکلم باشد معاف دائم.

بند۲- آنگیلوز مفصل تامپورو ماندیبولریک یک طرفی و دو طرفی به شرط ثبوت بوسیله رادیوگرافی معاف دائم.

بند۳- تومورهای خوش خیم در صورتیکه از لحاظ حجم و موقعیت ایجاد اختلال در جویدن و یا در تکلم بنماید معاف دائم.

بند۴- کام شکاف دار همراه یا بدون لب شکری:

1. عمل نشده معاف دائم.
2. عمل شده با عارضه تنقسی یا تغذیه‌ای و یا اختلال تکلم شدید معاف دائم.
3. عمل شده بدون عارضه خدمات غیررزمی.

بند۵- استئومیلیتهای استخوانهای فک که بعد از درمان منجر به ناهنجاری مشهود استخوانهای فک و صورت شوند،معاف دائم.

بند۶- ناهنجاریهای زبان مانند آنکیلوگلوسی،آتروفی و هیپرتروفی زبان، شکاف برداشتن و یا دو قطعه شدن زبان که موجباختلال در جویدن و تکلم و یا بلع شود معاف دائم.

بند۷- از بین بردن دندانها بطوریکه در مجموع در دهان کمتر از ۱۴ دندان وجود داشته باشد معاف دائم.

بند۸- کلیه تومورهای بدخیم فک و دهان معاف دائم

بیماریهای چشم و عوارض بینایی

ماده ۴۱: مشمولان مبتلاء به بیماریهای چشم و عوارض بینایی با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلاء می‌باشند از معافیتهای مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود:

بند۱- هیپرمتروپی با سایکلوپلژی کامل برای مشمولان عادی و دیپلم:

(هیپرمتروپی با سیکلوپلژی کامل که در صورت همراه بودن با آستیگماتیسم، با علامت منفی منظور شود ولی محاسبه نگردد)

1. هیپرتروپی از ۵/۲ تا ۴ دیوپتر داخل هر یک از چشمها خدمات غیررزمی.
2. مجموع دیوپتر هیپرمتروپی دو چشم از پنج تا هشت دیوپتر داخل خدمات غیررزمی.
3. هیپرمتروپی بیش از چهار دیوپتری یک چشم تا پنج دیوپتر داخل خدمات غیررزمی.
4. هیپرتروپی بیش از پنج دیوپتری یک چشم معاف دائم.
5. مجموع دیوپتر هیپرمتروپی هر دو چشم بیش از هشت دیوپتری معاف دائم.

بند۲- هیپرمتروپی با سایکلوپلژی کامل در مشمولان بالاتر از دیپلم:

(هیپرمتروپی با سیکلوپلژی کامل که در صورت همراه بودن با آستیگماتیسم، با علامت منفی منظور شود ولی محاسبه نگردد)

1. هیپرمتروپی از ۳تا۵ دیوپتر داخل هر یک از چشمها خدمات غیررزمی.
2. مجموع هیپرمتروپی دو چشم از شش تا ۱۰ دیوپتر داخل خدمات رزمی.
3. هیپرمتروپی بیش از دیوپتری یک چشم تا شش دیوپتر داخل خدمات غیررزمی.
4. هیپرمتروپی بیش از شش دیوپتری یک چشم معاف دائم.
5. مجموع دیوپتر هیپرمتروپی هر دو چشم بیش از ۱۰ دیوپتر معاف دائم.

بند۳- میوپی با سایکلوپلژی در مشمولان عادی و دیپلم:(میوپی با سیکلوپلژی کامل که در صورت همراه بودن با آستیگماتیسم با علامت مثبت منظور شود ولی محاسبه نگردد)

1. میوپی از ۵/۲ تا ۴ دیپوپتری داخل هر یک از چشمها خدمات غیررزمی.
2. مجموع دیوپترمیوپی از ۵تا۸ دیوپتر داخل هر دو چشم خدمات غیررزمی.
3. میوپی بیش از پنج دیوپتری یک چشم تا شش دیوپتر داخل خدمات غیررزمی.
4. میوپی بیش از شش دیوپتری یک چشم معاف دائم.
5. مجموع دیوپترمیوپی بیش از هشت دیوپتری هر دو چشم معاف دائم.

بند۴- میوپی با سایکلوپلژی در مشمولان بالاتر از دیپلم:(میوپی با سیکلوپلژی کامل که در صورت همراه بوده با آستیگماتیسم با علامت مثبت منظور شود ولی محاسبه نگردد)

1. میوپی از ۳تا۵ دیوپتر داخل هر یک از چشمها خدمات غیررزمی.
2. مجموع دیوپترمیوپی بین ۶تا۱۰ دیوپتر داخل هر دو چشم خدمات غیررزمی.
3. میوپی بیش از ۶ دیوپتری یک چشم تا ۷ دیوپتر داخل خدمات غیررزمی.
4. میوپی بیش از ۷ دیوپتری یک چشم معاف دائم.
5. مجموع دیپوپترمیوپی بیش از ۱۰ دیوپتری هر دو چشم معاف دائم.

بند۵- آستیگماتیسم ساده، مرکب یا مخلوط با سایکلوپلژی کامل در مشمولان عادی و دیپلم:

(در آستیگماتیسم ساده، یا مرکب یا مخلوط میزان آستیگماتیسم بایستی بیشتر از اسفر باشد)

1. آستیگماتیسم ساده، مرکب یا مخلوط از ۵/۲ تا ۴ دیوپتری داخل هر یک از چشمها خدمات غیررزمی.
2. مجموع دیوپتر آستیگمات ساده، مرکب یا مخلوط از ۵تا۸ دیوپتر داخل خدمات غیررزمی.
3. آستیگماتیسم ساده یا مرکب بیش از ۵ دیوپتری تا ۶ دیوپتری یک چشم خدمات غیررزمی.
4. آستیگماتیسم ساده، مرکب یا مخلوط بیش ازشش دیوپتری یک چشم معاف دائم.
5. چنانچه آستیگماتیسم ساده، مرکب یا مخلوط هر دو چشم در مجموع بیش از هشت دیوپتر باشد معاف دائم.

بند۶- آستیگماتیسم ساده، مرکب یا مخلوط با سیکلوپلژی کامل در مشمولان بالاتر از دیپلم:(در آستیگماتیسم ساده یا مرکب میزان آستیگماتیسم بایستی بیشتر از اسفر باشد)

1. آستیگماتیسم ساده، مرکب یا مخلوط از ۳تا۵ دیوپتری داخل هر یک از دو چشم خدمات غیررزمی.
2. مجموع دیوپتر آستیگماتیسم ساده، مرکب یا مخلوط هر دو چشم از ۶تا۱۰ دیوپتر داخل خدمات غیررزمی.
3. آستیگماتیسم ساده، مرکب یا مخلوط بیش از ۶ دیوپتری تا ۷ دیوپتر داخل یک چشم خدمات غیررزمی.
4. آستیگماتیسم ساده، مرکب یا مخلوط بیش از هفت دیوپتری یک چشم معاف دائم.
5. مجموع دیوپتر آستیگمات ساده، مرکب یا مخلوط هر دو چشم بیش از ۱۰ دیوپتر معاف دائم.

بند۷- فقدان یک چشم یا آنکه یک چشم عملاً و یا در اثر بیماریهای غیر قابل علاج فاقد بینایی (عدم درک نور) باشد معاف دائم.

بند۸- اورام ملتحمه فصلی شدید توام با عوارض قرنیه:

1. در مشمولان عادی معاف دائم.
2. در مشمولان دیپلم و بالاتر خدمات غیررزمی.

بند۹- عوارض تراخمی ملتحمه و پلک از قبیل سیمبلفارون کزروزیس، آنتروپیون و اکتروپیون:

1. در یک چشم خدمات غیررزمی.
2. در دو چشم معاف دائم.

بند۱۰- ناخنک پیشرفته که تا مرکز قرنیه پیشرفت نموده باشد و با چشم غیرمسلح دیده شود معاف دائم.

بند۱۱- لک مرکزی قرنیه:

1. در صورتیکه وسیع باشد و مرکز قرنیه را اشغال نموده باشد(لک وسیع در موضعیکه بیش از ۳میلیمتر مربع سطح قرنیه را پوشانیده باشد) معاف دائم.
2. در موارد خفیف‌تر خدمات غیررزمی.

بند۱۲- کراتیت‌های آنترستیسیل و دیستروفیهای قرنیه یک یا دو چشم معاف دائم.

بند۱۳- کلوبوم مادرزادی مردمک:

1. همراه با گرفتاری شبکیه (رتین) معاف دائم.
2. بدون گرفتاری شبکیه (رتین) خدمات غیررزمی.

بند۱۴- ایریدوسیکلیتهای شدید و مزمن یک یا دو چشم که تولید چسبندگیهای وسیع نموده باشد معاف دائم.

بند۱۵- اکلوزیون و سیکلوزیون کامل مردمک معاف دائم.

بند۱۶- ایریدکتومی یا اریدودیالیز وسیع حاصل از حوادث یا اعمال جراحی.

1. در صورتیکه با کاهش دید و عوارض قرنیه و عدسی توام باشد معاف دائم.
2. در صورتیکه با کاهش دید و عوارض توام نباشد خدمات غیررزمی.

بند۱۷- کاتاراکت مادرزادی، ضربه‌ای، متابولیک و کاتاراکت عمل شده معاف دائم.

تبصره: کدورتهای عدسی که ایجاد اختلال دید در رتینوسکوپی نمی‌نماید خدمات غیررزمی.

بند۱۸- کدورت وسیع زجاجیه به هر علت معاف دائم.

بند۱۹- کوریورتینیت مرکزی و یا منتشر مزمن یک یا دو چشم معاف دائم.

بند۲۰- رتینیت پیگمانترو رتینیتهای غیرپیگمانتربه شرط اثبات توسط ERG (که در آن افت ولتاژ حداقل نصف میزان طبیعی باشد) معاف دائم.

بند۲۱- لوکساسیون کامل یا ناقص عدسی یا لنتیکیونوس و یا فقدان عدسی یک چشم معاف دائم.

بند۲۲- انفاصل شبکیه عمل شده و یا عمل نشده به هر علت معاف دائم.

بند۲۳- آمبولی شریان شاخه‌ای یا مرکزی و یا ترومبوز ورید شاخه‌ای یا مرکزی و یا هر نوع واسکولیت مزمنیک یا دو چشم معاف دائم.

بند۲۴- بیماریهای ناحیه ماکولا و عصب باصره از قبیل آتروفی، هیپوپلازی، سوختگی، سوراخ ماکولاو یا خونریزیهای ناحیه ماکولا و آتروفی عصب باصره معاف دائم.

بند۲۵- میکروفتالمی و بوفتالمی یک یا دو چشم معاف دائم.

بند۲۶- اگزوفتالمی‌های تومورال یا پولساتیویک یا دو چشم معاف دائم.

بند۲۷- فلج کامل یک یا چند عضله چشم در صورتیکه استقرار یافته و دائمی باشد معاف دائم.

بند۲۸- لاکوفتالمی‌های مربوط به فلج عضلات پلکی معاف دائم.

بند۲۹- افتادگی دائمی پلک (در هر یک از چشمها) در صورتیکه بیش از نصف مردمک چشم را پوشانیده باشد معاف دائم.

بند۳۰- استرابیسم آمبلیوپیک یک چشم و استرابیسم متناوب معاف دائم.

بند۳۱- نیستاگموس دائمی و مشهود معاف دائم.

بند۳۲- داگریوسیستیت مزمن و چرکی معاف دائم.

بند۳۳- گلوکوم مزمن و مطلق و گلوکوم حاد زاویه بسته با عارضه و گلوکوم‌های عمل شده یک چشم معاف دائم.

بند۳۴- اجسام خارجی داخل کره چشم معاف دائم.

بند۳۵- پیوند قرینه معاف دائم.

بند۳۶- کراتوکونوس با گزارش توپوگرافی بیمارستانهای نظامی و دانشگاهی معاف دائم.

بند۳۷- تومورهای خوش خیم به هرصورت خدمات غیر رزمی(درصورت ایجاد طبق بند مربوطه رفتار شود)

بند۳۸- تومورکاذب اوربیت درصورتیکه عود کننده ومقاوم به درمان باشد معاف دائم.

بند۳۹- آمبلیوپی یک چشم یا دوچشم خدمات غیررزمی

بیماریهای گوش و حلق و بینی

ماده۴۲: مشمولان مبتلاءبه بیماریهای گوش و حلق و بینی با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلاءمی باشند از معافیت های مندرج درهر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- کاهش شنوایی یکطرفه بطوری که معدل آن در فرکانس های چهارگانه(۵۱۲-۱۰۲۴-۲۰۴۸-۴۰۹۶)بیش از ۸۰دسی بل باشد معاف دائم.

بند۲- کاهش شنوایی یکطرفه اگر درفرکانس های چهاررگانه بین ۵۰تا ۸۰دسی بل باشد خدمات غیررزمی.

بند۳- کاهش شنوایی هردو گوش بطوری که معدل کاهش شنوایی در فرکانس های چهارگانه دریک گوش بالای ۲۵ دسی بل و درگوش دیگر بالای ۵۰ دسی بل باشد معاف دائم.

بند۴- کاهش شنوایی هردو گوش درفرکانس های چهارگانه بین ۲۵ تا ۵۰ دسی بل خدمات غیررزمی .

بند۵- کری ولالی معاف دائم.

بند۶- فقدان کامل مادرزادی یا اکتسابی لاله گوش یکطرفه یا دو طرفه معاف دائم.

بند۷- آترزی یا انسداد مجرای گوش خارجی درتمام طول مجرا یا قسمتی از آن معاف دائم.

بند۸- عفونت مزمن گوش میانی که سبب ایجاد پولیپ یا ضایعه در ناحیه شراپنل و یااستثیت و کولستئاتوم نماید یکطرفه یا دوطرفه معاف دائم.

بند۹- عمل جراحی رادیکال ماستوئیدکتومی معاف دائم.

بند۱۰- عفونت مزمن گوش میانی با ترشح چرکی و پارگی پرده تمپان درصورتی که از نظر رادیولوژی تراکم استخوانی یا اسکلروزناشی از عکس العمل عفونت موجود باشد ویا همراه باکاهش شنوایی دوطرفه بیش از سی و پنج دسی بل درهر گوش باشد:

1. درموارد دوطرفه معاف دائم.
2. یکطرفه خدمات غیررزمی.

بند۱۱- عفونت مزمن گوش میانی با ترشح چرکی یک گوش که با تراکم استخوانی یااسکلروزناشی از عفونتباشد درصورتی که با پارگی پرده گوش سمت دیگر همراه باشد(حتی بدون وجود تراکم استخوانی)معاف دائم.

بند۱۲- فلج عصب صورتی در اثر التهابات قدیمی گوش باشکستگی استخوان روشه یا به علت عمل جراحی گوش معاف دائم.

بند۱۳- فلج کامل عصب صورتی مقاوم به درمان به هرعلتی (علل ناشناخته،بلز سندروم رامس هانت و غیره)که حداقل شش ماه از شروع آن گذشته باشد معاف دائم .

بند۱۴- لابیرنتیت های چرکی (باکتریال)که همراه بانیستاکموس واضح و علائم پاراکینیک ثابت شده در بیمارستاهای نیروهای مسلح باشد معاف دائم.

بند۱۵- بیماری و سندروم درصورتی که با آزمایشات پاراکلینیک در بیمارستانهای نیروهای مسلح تایید شود معاف دائم.

بند۱۶- عوارض مادرزادی یا عفونی در بینی ، کام ، لب وحلق که تولید اختلالات شدید نفسی ، صوتی، گوارشی نموده باشدو یا کراهت منظر ایجاد کرده باشد در صورتی که قابل درمان نباشد معاف دائم.

بند۱۷- شکستگی های قدیمی بینی همراه با اختلالات تنفسی شدید و یاتغییر شکل شدید ظاهری صورت که نیار بهعمل جراحی زیبایی داشته باشد معاف دائم.

بند۱۸- رینیت آتروفیک همراه با کروت متعفن (بیماری اوزن)معاف دائم.

بند۱۹- آنژیوفیبروم نازوفارلگس معاف دائم.

بند۲۰- سینوزیت ها توام (پان سینوزیت)مزمن معاف دائم.

بند۲۱- پولیپوزبینی:

1. درصورتی که دوطرفه باشد معاف دائم.
2. درصورت یکطرفه خدمات غیررزمی

بند۲۲- تومورهای میکسد غده بنا گوشی و یا تحت فکی عمل شده ویا عمل نشده (به شرط ثبوت در بیمارستانهای نیروهای مسلح)معاف دائم.

بند۲۳- لارنژیت‌های مزمن که تولید اختلالات شدید و دائمی صوتی یا تنفسی نماید معاف دائم.

بند۲۴- بیماریهای مادرزادی، عفونی، ضربه‌ای و یا تومورهای حنجره که تولید اختلالات شدید و دائمی نماید معاف دائم.

بند۲۵- تومورهای گلوموس ژوگولر، آنژیومهای وسیع در نقاط مختلف گوش و حلق و بینی، حفره و فضای دهان، زبان، فکین، سینوسهای صورت و منضمات اعضای فوق معاف دائم.

بند۲۶- فلج تارهای صوتی دو طرفه و یا یک طرفه با بیش از شش ماه سابقه معاف دائم

بیماریهای قلب و عروق

ماده ۴۳- مشمولان مبتلاء به بیماریهای قلب و عروق با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلاء هستند از معافیتهای مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده می‌نمایند.

بند۱- کلیه عوارض عضوی دریچه‌ای قلب عمل شده و عمل نشده به شرط ثبوت در بیمارستانهای نیروهای مسلح یا دانشگاهی معاف دائم.

تبصره: پرولاپس دریچه‌ای که منجر به نارسائی نشده باشد خدمات غیررزمی.

بند۲- وجود هر گونه بیماری مادرزادی قلب اعم از عمل شده و نشده معاف دائم.

تبصره: دکستروکاردی و سیتوس انورتوس اگر با آنومالیهای دیگر همراه نبوده و عارضه‌ای نداشته باشد منع خدمتی ندارد.

بند۳- هر نوع بیماری عروق کرونر در هر درجه و حالتی که باشد معاف دائم.

بند۴- نارسایی مزمن قلب معاف دائم.

بند۵- هر نوع بیماری مزمن پریکارد-آندوکارد-میوکارد اعم از التهابی، تومورال،مادرزادی و اکتسابی معاف دائم.

بند۶- بیماریهای مادرزادی و یا اکتسابی،تومورال و التهابی آئورت و سرخرگهای بزرگ، مانند کوارکتاسیون، آنوریسم‌ها، آنژیومها و اتساع سرخرگهای ریوی، کانال شریانی باز، تنگی شریان ریوی اصلی و فیستولهای شریانیوریدی در مورد عمل شده یا نشده معاف دائم.

بند۷- ازدیاد فشار خون شریانی در صورتی که فشار خون باز سیتولیک از ۱۶۰ میلیمتر جیوهو یا دیاستولیک از ۱۰۰ میلیمتر جیوه بالاتر باشد(مقصود از فشار خون باز آنست که لااقل بیمار ۷۲ ساعتدر بیمارستان بستری و فشار خون درساعات مختلف شب و روز ثبت گردد) معاف دائم.

تبصره: ازدیاد فشار خون شریانی در صورتیکه فشار خون باز سیستولیک بین ۱۶۰-۱۴۰ میلیمتر جیوه و یادیاستولیک بین ۱۰۰-۹۰ میلیمتر جیوه باشد خدمات غیررزمی.

بند۸- ترومبوفلبیت‌ها:

1. چنانچه عودکننده باشد معاف دائم.
2. در موارد محدود خدمات غیررزمی.

بند۹- واریس‌ها:

1. شدید و یا همواره با عوارض معاف دائم.
2. خفیف و متوسط خدمات غیررزمی.

بند۱۰- تومورهای عروق لنفاوی، لنف آدنوم و الفانتیازیس که لااقل یکی از اندامها را فرا گرفته باشد معاف دائم.

بند۱۱- اختلالات ریتم به صورت اکستراسیستولهای فوق بطنی به شرطی که تعدادشان بیش از ۱۰ ضربان در دقیقهباشد (در صورت تداوم یا اثبات دربیمارستانهای نیروهای مسلح یا دانشگاهی) معاف دائم.

بند۱۲- اختلالات ریتم به صورت اکستراسیستولهای بطنی که تعدادشان بیش از هفت عدد در دقیقه و چند کانونی،دو تا یا بیشتر پشت سرهم آمده باشد (بصورت R-on-T قرار گرفته باشد) معاف دائم.

بند۱۳- تاکی آریتمی‌های فوق بطنی که شامل تاکیکاردی دهلیزی (بیش از ۱۴۰ ضربان در دقیقه به شرطی که پس ازسه ساعت استراحت بهبود نیابد)، فیبریلاسیون دهلیزی، تاکیکاردیهای نودال یا جانکشنال و تاکیکاردیهای بطنی در هر مورد معاف دائم.

بند۱۴- اختلال هدایت داخل دهلیزی، بلوک سینوس دهلیزی، وقفه سینوس دهلیزی و سندرم تاکیکاردی و برادیکاردی،سندرم(اس.اس.اس) برادیکاردی سینوزال کمتر از ۵۰ ضربان در دقیقه که با فعالیت تعداد ضربان به حد لازم افزایش نیابد(در مورد اخیر به شرط ثبوت در بیمارستانهای نیروهای مسلح یا دانشگاهی) معاف دائم.

بند۱۵- اختلالات هدایتی دهلیزی بطنی مانند سندرم W.P.W و همچنین اختلالات هدایتی که منجر به استفاده از پیش دائم یا موقت شود معاف دائم.

بند۱۶- وجود یا سابقه بیماری تب روماتیسمی حاد (به شرط وجود کاردیت) معاف دائم

بیماریهای روماتولوژی و بافت همبند

ماده ۴۴: مشمولان مبتلاء به بیماریهای روماتولوژی و بافت همبند با توجه به نوع بیماری که به آن مبتلاء می‌باشنداز معافیتهای مندرج در هر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- آرتریتهای عفونی حاد( استاف، بروسلوز، سالمونلا و سایر باکتریهای دیگر با تایید میکروب شناسی)

1. با تغییر شکل مفصلی و استخوانی معاف دائم.
2. بدون تغییر شکل ۶ماه معاف موقت.
3. در صورتیکه در حین خدمت ایجاد شده باشد معاف دائم.

بند۲- آرتریتهای عفونی مزمن معاف دائم.

بند۳- آرتریتهای التهابی:

۱٫ آرتریتهای التهابی حاد: راکتیو، سندروم رایتر، تب روماتیسمی یکسال معاف موقت.

تبصره: در صورتیکه در حین خدمت بروز کرده باشد معاف دائم.

۲٫ آرتریتهای التهابی تحت حاد و مزمن: ارتریت روماتوئید، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، اسپوندیلیت انکلوزان، آرتریتها پسوزیازیسی، آرتریتهای التهابی روده، بیماری ویپل، آرتریت راکتیو، سندروم رایتر، کلاژنوزها، واسکولیتها، سارکوئیدوز اسپوندیلو آرتروپاتی سرونگاتیو معاف دائم.

۳٫ هیدر آرتروز مزمن و مشهود معاف دائم.

بند۴- واسکولیتها:

1. واسکولیتهای نکروزان: بیماری پان کلاسیک، پان میکروسکوپیک، وگنر، تاکایاسو، بیماری بهجت معاف دائم.
2. واسکولیتهای ازدیاد حساسیتی به همراه گرفتاری احشاء معاف دائم.

بند ۵- کلاژنوزها، اسکلرو درمی‌ها، پلی‌میوزیت‌ها، درماتومیوزیت معاف دائم.

بند۶- بیماریهای متابولیک استخوان:

1. استئوپروز (طبق تعریف بر اساس سنجش تراکم استخوان در صورتیکه توده استخوانی در مقایسه با حداکثر توده استخوانیبیش از S.D 5/2 کاهش یافته باشد) معاف دائم.
2. استئوپنی (طبق تعریف بر اساس سنجش تراکم استخوان در صورتیکه توده استخوانیدر مقایسه با حداکثر توده استخوانی بیش از S.D 5/2-1 کاهش یافته باشد) خدمات غیررزمی.
3. استئومالاسی معاف دائم.
4. هیپرپاراتیروئیدی معاف دائم.

بند۷- بیماریهای کریستالی: نقرس، نقرس کاذب معاف دائم.

بند۸- استئوآرتریت مفاصل بزرگ:

1. در فرم شدید و ناتوان کننده معاف دائم.
2. در فرم خفیف یکسال معاف موقت.

بند۹- شانه منجمد، پارگی روتاتورکاف معاف دائم.

بند۱۰- الیگونورودیستروفی RSDS معاف دائم.

بند۱۱- آرتروپاتی نورولوژیک (مفصل شارکو) معاف دائم.

بند۱۲- شبه تومورهای مفاصل: سینوویت، ویلوندولر، استئوکندروماتوز در مفاصل بزرگ، همانژیوم معاف دائم.

بند۱۳- استئونکروز مفاصل معاف دائم.

بند۱۴- ستون فقرات

1. اسپوندیلولیسیت بروسلائی، استاف، سالمونلائی و سلی معاف دائم.
2. انواع هرنی دیسکال با علائم کلینیکی و رادیولوژی معاف دائم.

بند۱۵- بیماریهای بافت همبند نظیر استئوژنریس ایمپرنکتا- اهلردانلوس و هموسیتینوری معاف دائم

بیماریهای عفونی

ماده ۴۵- مشمولان مبتلاء به بیماریهای عفونی با توجه به نوع بیماری که بدان مبتلاء می‌باشند از معافیتهایمندرج در هر بند به شرح زیر استفاده خواهند نمود.

بند۱- بیماران مبتلاء به هپاتیت مزمن(بیش از ۶ماه) معاف دائم.

بند۲- ناقلین  HBSAg چنانچه HBSAg و HBVDNA و HBEAg سرم آنها مثبت باشد معاف دائم.

بند۳- کلیه بیماران مبتلاء به هپاتیت حاد ۶ماه معاف موقت.

بند۴- بیماران مبتلاء به هپاتیت C با تائید آزمایشگاههای مورد تائید مراکز درمانی ن.م معاف دائم.

بند۵- سل:

1. سل ریه فعال معاف دائم.
2. ادنیت‌های سلی یک سال معاف موقت.
3. سل احشاء
4. سل ریه بهبود یافته و ادنیتهای سلی درمان شده خدمات غیررزمی.

بند۶- جذام به هر شکل و در هر مرحله معاف دائم.

بند۷- عوارض بیماریهای عفونی مداوم (مانند سیفلیس‌ها، مننژیت‌ها، استئومیلیتها و…)که اختلال غیرقابل برگشت ایجاد کرده باشد معاف دائم.

بند۸- بیماران مبتلاء به نقص ایمنی سلولی اکتسابی و حاملین ویروس HIV معاف دائم

بیماریهایی که در آیین نامه پزشکی پیش بینی نشده اند

ماده ۴۶: کلیه بیماریهای ناتوان‌کننده که فرد مبتلاء به آن قادر به انجام خدمت اعم از رزمی و غیررزمی نبوده و در این آئین نامه نیز پیش‌بینی نشده است به تشخیص شورای پزشکی مدیریت وظیفه عمومی و یا شورای عالی پزشکی نیروی مربوطه به شورای عالی پزشکی ناجا معرفی و طبق نظر شورای عالی پزشکی ناجا به آنان رفتار خواهد شد.

ماده ۴۷: این آئین نامه که در اجرای تبصره یک ماده ۳۹ قانون خدمت وظیفه عمومی در ۴۸ ماده و یک پیوست (۴۹ بندی) در سال ۱۳۸۰ در ستاد کل نیروهای مسلح بازنگری و در تاریخ به تصویب وزیران بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کشور، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح رسیده است و از تاریخ ابلاغ بعنوان جایگزین آئین نامه مصوب سال ۱۳۷۵ قابل اجرا است.

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح وزیر کشور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکیدریابان علی شمخانی سیدعبدالواحد موسوی لاری سدکتر مسعود پزشکیانپیوست در راستای اجرای ماده ۲۳ فصل دوم آئین نامه معاینه و معافیت مشمولین در صورتیکه پدر مشمول دارای بیماری یا نقص عضوی بشرحزیر باشد از نظر شورای پزشکی نیاز به مراقبت و نگهداری دارد.

– کلیه بدخیمی‌های دستگاههای بدن که موجب ناتوانی و از کارافتادگی فرد گردد و یا پیشرفته و مقاوم به درمان باشد و به تایید مراجع ذیصلاح رسیده باشد.

تومورها و آدنوپاتیهای مزمن و غیر قابل درمان مدیاستن همراه با علائم فشاری برمدیاستن.

تبصره: در مورد سرطانهای قابل درمان و محدود که متاستاز نداده و عوارض نداشته باشداین قسمت مصداق ندارد.

– جذام با تشخیص متخصص پوست و تائید مراکز مبارزه با جذام در مرحله ایزوله شدن بیمار و تا زمانی که خطر واگیر بیماری به دیگران وجود دارد و به همین نحو در انواعی از بیماری که پیشرفته بوده و عوارض شدید پوستی یا عصبی در شخص مبتلاء ایجاد کرده باشد.

– سیفلیس‌های عصبی یا قلبی عروقی شدید و یا سیفلیس‌های استخوانی که ایجاد ضایعات انهدامی در استخوان یا مفاصال کرده باشد.

– مبتلایان به سل فعال که منجر به محدودیت و از کارافتادگی فرد گردد با تائید مراکز تخصصی مربوطه.

– آرتریتهای مزمن توام با تغییر شکل در استخوانها و جمود در مفاصل و ستون فقرات بصورت پیشرفته که مانع انجام فعالیتهای روزمره شده باشد.

– انواع نوروپاتی‌ها و میوپاتی‌های اولیه و ثانوی در مراحل پیشرفته که منجر به ناتوانی و اختلال در ایستادن و حرکت شده باشد.

– فلج اندام فوقانی یا تحتانی بدن (همی‌پلژی،پارایلژی) که موجب ناتوانی در اعمال روزانه شخص شده باشد.

– پارکینسون در مراحل پیشرفته با علائم بالینی واضح و با تائید متخصص بیماریهای اعصاب.

– مولتیپل اسکلروز در مرحله استقرار کامل.

– انواع صرع مقاوم به درمان.

– کلیه ضایعات عروقی مغزی که موجب ناتوانی فرد گردد.

– کلیه بیماریها، تروماها و اعمال جراحی روی ستون فقرات که منجر به اختلالات اسفنگتری و فقدان ارزش کاری یک اندام شده باشد.

– هر گونه اعمال جراحی روی مغز در صورتیکه منجر به عوارض عصبی یا روانی شدید بعد از عمل شد ه باشد.

– پسیکوزها و بیماریهای روانی مزمن با سابقه معتبر بستری‌های متعدد در بیمارستانهای روانی و یا تائید متخصص بیماریهای روانی.

– نقص عقلانی و کندذهنی با کسب نظر از متخصص مربوطه و مراکز توانبخشی که ضریب هوشی به ۳۰% و کمتر نقصان یافته باشد (میزان کارایی شخص از نظر مراکز توانبخشی ۳۰% باشد)در مورد قطع یا ازکارافتادگی اندام فوقانی یا تحتانی به شرح زیر رفتار شود.

الف) قطع یک پا از زانو به بالا و یا اینکه عملاً یک پاکارائی خود را از دست داده باشد.

ب)قطع هر دو پا از مفصل متاتار سوفلانجیال (MP) به بالا.

ج) قطع یک دست از آرنج به بالا و یا اینکه یک دست عملاً کارائی خود را از دست داده باشد.

د) قطع هر دو دست از هر جا که باشد.

– بیماریهای مزمن و انسداد شدید ریه همراه کاهش ظرفیت تنفسی ریه به میزان ۵۰% و بیشتر.

– تغییر شکلهای شدید مادرزادی جدار قفسه صدری که موجب کاهش ظرفیت تنفسی به میزان ۱۵% و یا کمتر یا نارسائی قلب شده باشد.

– سابقه اعمال جراحی ریه و قفسه صدری (توراکوپلاستی، رزکسیون ریه) که منجر به کاهش ظرفیت تنفسی به میزان ۵۰% و یا کمتر شده باشد.

– هیپرتیروئیدی شدید همراه با عوارض قلبی، عصبی، چشمی و لاغری مفرط و هیپرتیروئیدی پیشرفته با ایجاد عوارض.

– دیابت شیرین مزمن مقاوم به درمان با عوارض چشمی،عصبی و کلیوی پیشرفته.

– آکرومگالی، ژیگانتیسم، کوشینگ، آدیسون در هر مورد به شرطی که پیشرفته بوده و عوارض جسمی یا روانی یا علائم بالینی واضح ایجاد کرده باشد به همراه سوابق معتبر پزشکی و با تائید متخصص غدد مترشحه داخلی.

– چاقی مفرط به قسمی که وزن شخص ۸۰% و یا بالاتر از وزن مطلوب =(۲+۱۰۰- طول قد) و یا BMI > 40 باشد.

– بیماریهای مزمن کبدی همراه با عوارض مربوطه (آسیت و…)

– نارسائی مزمن کلیه با علائم واضح بالینی و پاراکلینیکی به تائید متخصص نفرولوژی.

– بیماریهای التهابی مزمن روده (کرون، کولیت اولسرو) که پاسخ به درمان طبی نداده و دچار عوارض گوارشی شده باشد.

– هموفیلی‌های شدید که نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند.

– کولستومی‌های دائمی.

– کلیه اعمال جراحی در سرتاسر دستگاه ادراری که منجر به تغییر مسیر اداری بشود و انواع پیوندها نظیر پیلوستومی، نفروستومی،اورتروستومی-جلدی،سیستوستومی.

– فیستولهای مثانه به رکتوم غیرقابل درمان.

– برداشتن کامل مثانه.

– برداشتن هر دو کلیه و یا یک کلیه بهمراه اختلال عملکرد در کلیه مقابل.

– پیوند کلیه.

– فقدان هر دو چشم و یا آنکه هر دو چشم عملاً فاقد بینائی باشد.

تبصره: به هر علتی که دید یک چشم به میزان ۱۰۰% و دید چشم دیگر به میزان ۵۰% از بین رفته باشد و یا دید هر دو چشم در مجموع به اندازه ۵۰% دید یک چشم باشد این نوع مصداق دارد.

– کری کامل هر دو گوش که با سمعک نیز میزان کاهش شنوائی از ۶۰ دسی بل مجموعاً در هر دو گوش بیشتر باشد.

– کری و لالی توام با تایید متخصص گوش،حلق و بینی.

– بیماریهای مادرزادی، اکتسابی، تومورال، یا التهابی (روماتیسمال) قلبی، آئورت و یا سرخرگهای بزرگ دیگر مانند کوارکتاسیون، آنوریسم‌ها، و یا اتساع سرخرگهای ریوی، کانال آرتریل باز، تنگی شریان ریوی اصلی، فیستولهای شریانی و ریوی در صورت عارضه دار بودن.

– بیماری عروق کرونر(انفارکتوس میوکارد و آنژین صدری) که موجب درجاتی از نارسایی قلبی و از کارافتادگی فرد گردد با تشخیص مراکز تخصصی ن.م.

– نارسائی پیشرفته قلب با علائم بالینی واضح.

– اعمال پیوند عروق کرونر و تعویض دریچه‌های قلب و گذاشتن پین میکرهای دائمی که علیرغم انجام عمل درجاتی از نارسایی قلب وجود داشته باشد.

– انواع آریتمی‌ها و بلوکهای قلبی که موجب نارسایی قلبی شده و امکان انجام فعالیت روزمره را از شخص بگیرد.

– انواع کاردیومیوپاتی‌ها.

– فزایش اولیه یا ثانویه فشار خون شریان ریوی، توام با نارسایی قلبی به هر علت که باشد (منظور از نارسایی قلبی قرارگرفتن شخص در کلاسهای ۳و۴ تنگی نفس می‌باشد)

– اختلالات عروقی که منجر به فلبیت و پری‌فلبیت همراه با ورم شدید و مزمن اندام گردیده و آندارتریت مسدود کننده.

– کلیه بیماریهای ناتوان کننده و شدید پوستی که به درمان مقاوم بوده و به تایید متخصصین مربوطه رسیده باشد.

– اسکار و کلوئید ناشی از سوختگی‌ها که موجب اختلال عملکرد اعضاء شده ویا بیش از ۵۰% از سطح بدن را فرا گرفته باشد

– سندرم سوء جذب که موجب کاشکسی شدید فرد گردد و پاسخ به درمان طبی نداده باشد.

– ضعف شدید جسمانی (کاشکسی) بعلل مختلف و نواقص و معایبی که توان جسمانی را به میزانی کاهش داده باشد که عملاً شخص مورد معاینهبدون کمک دیگران در انجام حوایج و تکالیف و کارهای روزمره ناتوان شده و نیاز به مراقبت شخص دیگری داشته باشد.