وزن
وزن از شاخص‌های مهم رشد و تکامل بدنی است و ضمناً ساده‌ترین و در عین حال از بهترین شاخص‌های رشد به حساب می‌آید.وزن ۹۵ نوزادان بین ۲ کیلو و ۷۰۰ گرم تا ۴ کیلو و ۲۰۰ گرم است.کیلوگرم و به طور متوسط ۳کیلو و ۴۰۰ گرم می‌باشد. معمولاً پسران کمی از دختران سنگین‌تر هستند.معمولا برای نوزادان ایرانی این وزن طبیعی است. هر چه وزن کودک از این معیار در نظر گرفته شده فاصله بیشتری داشته باشد، مسلماً خطر بیشتری کودک را تهدید می کند.در این معیار، کم وزنی مترادف با نارس بودن است. هرچه نوزاد وزن کمتری داشته باشد، نارس تر است. خطرات نارس بودن نوزاد عمدتا ریه نوزاد و اکسیژن رسانی به بدن و مغز را تحت تاثیر قرار می دهد. همین عامل سبب عقب ماندگی مغزی نوزاد می شود و احتمال مرگ او را افزایش می دهد.»«عواملی همچون رعایت نکردن رژیم غذایی مناسب مادر در طول مدت بارداری، جثه بدنی والدین، استرس روانی، عوامل شغلی و وضعیت معیشتی خانواده، مصرف سیگار و همچنین عوامل دیگر مانند عفونت های مایع آمینوتیک و واژینوز باکتری، موجب نارس متولد شدن نوزاد با وزن کم می شود.وزن بالای نوزاد موقع تولد، به وزن بیش از ۴ یا ۴.۵ کیلوگرم گفته می شود. در مادران دیابتی، نوزاد معمولا با وزن بالابه دنیا می آید. علل وزن بالای نوزاد هنگام تولد را می توان چاقی مادر و بیماری دیابت در او ذکر کرد.از دیگر عوامل بزرگ بودن جنین پسر، زایمان های متعدد، بارداری طولانی مدت، سابقه نژادی یا همان عامل وراثتی زایمان در خانواده و به دنیا آوردن نوزاد با وزن بالای چهار کیلوگرم است که در مادران دیابتی اگر نوزاد بیش از ۴ کیلو و ۵۰۰ گرم وزن داشته باشد، باید عمل سزارین انجام شود تا از خطر فلج دائمی شبکه بازویی نوزاد به سبب گیر کردن شانه نوزاد موقع تولد و شکستن استخوان ترقوه و سفال هماتوم و از مرگ او جلوگیری شود.»دیابت مادر در دوران بارداری، اغلب به درشت شدن جنین و سخت شدن زایمان منجر می شود. در این موارد بیشتر با انجام سزارین، از مشکلات پیشگیری می کننددر ۵ ماهگی وزن نوزاد حدود دو برابر، و در دو سالگی ۴ برابر وزن تولد خواهد بود و از آن به بعد سرعت افزایش وزن، کم‌تر خواهد شد و به حدود سالی ۲/۵ کیلوگرم محدود می‌شود. نوزادان در روزهای اول زندگی به طور متوسط ۶% و گاهی تا ۱۰% وزن خود را از دست می‌دهند که این کاهش وزن بعد از دو هفته جبران می‌شود.در زمان بلوغ یعنی در حدود سن ۱۱-۱۰ سالگی برای دختران و ۱۳-۱۲ سالگی برای پسران، وزن به طور ناگهانی افزایش می‌یابد و در هر دو جنس نزدیک به دو سال جهش وزنی به درازا می‌کشد.
قد
قد یا طول بدن شاخص دیگری برای اندازه‌گیری رشد است. قد نوزادان در بدو تولد ۵۵-۴۵ سانتی‌متر و به طور متوسط ۵۰ سانتی‌متر می‌باشد و تا یک سالگی به حدود ۱/۵ برابر قد در هنگام تولد خواهد رسید و در حوالی ۴ سالگی ۲ برابر قد زمان تولد خواهد شد.
دور سر
افزایش دور سر در سال‌های اول زندگی به علت رشد سریع‌تر مغز در این سال‌ها با شتاب بیشتری روبرو است. در هنگام تولد، دور سر بین ۳۷/۲ – ۳۲/۶ و به طور متوسط ۳۵ سانتی‌متر است. در شش ماه اول بعد از تولد دور سر ۱۰-۸ سانتی‌متر اضافه می‌شود و به طور متوسط به ۴۴ سانتی‌متر می‌رسد.در شش ماه دوم تولد دورسر حدود ۳ سانتی‌متر افزایش می‌یابد و به طور متوسط به ۴۷ سانتی‌متر می‌رسد. دور سر فرد بالغ حدود ۵۴ سانتی‌متر است. شایان ذکر است که یک بار اندازه‌گیری هر کدام از این معیارها تنها وضعیت همان لحظه را مشخص می‌کند و سیر پیشرفت معیار اندازه‌گیری شده را نشان نمی‌دهد.حتی اگر در فواصل منظم نیز اندازه‌گیری صورت گیرد باز نمی‌توان قضاوت مناسبی در مورد چگونگی رشد کودک داشت چرا که همانگونه که قبلاً اشاره شد عواملی مثل نژاد، وضعیت فرهنگی و …. می‌توانند بر روی رشد، مؤثر باشند.
