یکی از انواع مداخلات روان درمانگری مبتنی بر روان تحلیل گری ، روان درمانی پویشی متمرکز کوتاه مدت[۱] است (آلن، آلبرت، جان[۲] ۲۰۰۸) که توسط دوانلو[۳] (۲۰۰۰؛ ۲۰۰۵) طراحی شد . هدف این شیوه ؛ دسترسی به احساسات و عواطفی است که در ناهشیار افراد و در طولانی مدت توسط ایشان سرکوب یا مورد غفلت واقع شده است (کنی، آرتی و عباس[۴]، ۲۰۱۴).اما این روش برخلاف بیشتر فنون رایج روان کاوی که طولانی مدت و سازمان نیافته هستند؛ کوتاه مدت،سازمان یافته و البته اثر بخش است. به طوریکه در هرجلسه درمان ساختاری مشخص را دنبال می کند .دیدگاه روان پویشی براین اندیشه استواراست که افکار وهیجان و احساسات موجود در ناخودآگاه از علل مهم رفتاربوده و رفتارقابل مشاهده تابعی ازفرایندهای روانی داخلی و رویدادهای پنهان است. در روان پویشی مفهومی با مفهومی به نام ” اتحاد درمانی ناهوشیار(UTA)، روبرو می شویم که از نظر داوانلو (۱۹۹۶؛ ۲۰۰۰؛ ۲۰۰۵) نیرویی شفابخش در بیماران است و با مقاومت درمانی ایشان به نبرد رفته و با تولید تصاویر ذهنی و خاطرات زنده از محتوای ناخودآگاه، روشنایی را بر ساختار هسته اصلی ناهوشیار می تاباند. تا هنگامی که اتحاد درمانی ناهوشیار (UTA)بر مقاومت مسلط است، ناهوشیار گشوده شده است؛ به عبارتی دسترسی مستقیم به ناخودآگاه به روشی جزئی یا عمده حاصل شده است. کل این فرایند را توالی پویشی محوری گشودن ناهوشیار[۵]می نامنداشکال در روابط دلبستگی بین والد و کودک با ایجاد تعارضات درونی برای کودک موجب بروز احساساتی چون خشم،غم و احساس گناه می گردد. در این حالت برای ممانعت از ورود این احساسات به قسمت آگاهانه و هوشیار روان، فرد اضطراب را تجربه می نماید (گلووینسکی[۶]، ۲۰۱۱) در نتیجه بروز این اضطراب ، مکانیزمهای دفاع روانی فرد به صورت خودکار فعال شده (دوانلو ، ۱۹۹۶) و بر عملکردهای فرد تاثیر نیرومندی می گذارند.
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻣﺘﻌﺪﺩﻱ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺍﺿﻄﺮﺍﺏ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎ ﺭﻭﺵﻫﺎﻱ ﺭﻭﺍﻥ ﭘﻮﻳﺸﻲ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ (ﻧﺎﻳﺠﻴﻨﮓ ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭﺍﻥ، ۲۰۰۸ ﻭ ﻣﻚﻛﻮﻻﻕ ﻭ ﻭﺍﻳﻼﻧﺖ، ۱۹۹۷ )ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺩﻓﺎﻉ ﻫﺎﻱ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺍﺧﺘﻼﻝ ﺍﺿﻄﺮﺍﺏ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﺣﺎﻛﻲ ﺍﺯ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺍﻟﮕﻮﻫﺎﻱ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻧﺎﺳﺎﺯﮔﺎﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺩه است. ﻣﺤﻘﻘﺎﻥ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﻬﻢ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎﻱ ﺭﻭﺍﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺩﺭﻭﻥ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ، ﺭﻭﺷﻨﮕﺮ ﺭﺍﻩ ﺍﺧﺘﻼﻝ ﻫﺎﻱ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ. ﻓﻬﻢ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ، ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺭﻭﺍﻥ ﺩﺭﻣﺎﻧﻲ ﭘﻮﻳﺸﻲ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ، ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻔﻴﺪﻱ ﺭﺍﺟﻊ ﺑﻪ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺍﺧﺘﻼﻝ ﻫﺎﻱ ﺭﻭﺍﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ در اﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﻲ ﮔﺬﺍﺭﺩ (ﻫﺎﭘﺮﻳﻚ ﻭ ﮔﺮﻳﻨﺒﺮگ، ۲۰۰۳)
همچنین در مطالعه ای که بر روی ۳۰ کودک دبستانی در سال ۹۶ اجرا گردید مشخص شد که روان پویشی در کاهش اضطراب کودکان روشی موثر و مفید است (ربوبی و همکاران،۱۳۹۶)
میلورد[۷] (۲۰۰۱) اثربخشی درمان روان پویشی فشرده کوتاه مدت را بر اختلال هراس مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد بعد از درمان ۱۶ بیمار درمان شدند و در یک پیگیری۶ ماهه هیچ نشانه ای از اختلال را نداشتند. نمونه پژوهش شامل ۲۷ بیمار مبتلا به اختلال هراس بودند که در ۲۴ جلسه مورد درمان قرار گرفتند.مطالعه باند و پری (۲۰۰۵)نشان داد در پی چهل جلسه روان درمانی روان پویشی فشرده کوتاه مدتروی بیماران افسرده، اضطرابی و اختلال شخصیت ، سبک های دفاعی انطباقی تر شدند و نشانه ها بهبود پیدا کردند.لیلینگرن،جانسون،تاون،کایزلی وعباس[۸] (۲۰۱۷) در مطالعه ای به اثر روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت بر اختلال اضطراب عمومی ۲۱۵ بیمار پرداخته و نتایج نشان داد که این روش بر کاهش علایم اضطرابی اثرات قدرتمند و پایدار دارد و به عنوانی درمانی مقرون به صرفه و معتبر معرفی گردید.حیدری (۱۳۹۱) به بررسی تاثیر روان پویشی کوتاه مدت با رویکرد همدلانه بر کاهش اضطراب و افسردگی دانشجویان با توجه به سبک دلبستگی ایشان پرداخت و نتایج مطالعه وی حاکی از کاهش معنادار در نمرات اضطراب و افسردگی پس از درمان، برای هر دو سبک دلبستگی بود .فولادی،کاویانی بروجنی و رنجبر سودجانی (۱۳۹۵) روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت را در کاهش اضطراب اجتماعی مادران دارای فرزند با اختلال نشانگان آسپرگر موثر یافتند .در پژوهش مظلوم قاضیانی و عارفی ( ۱۳۹۶ )نتایج پژوهش نشان داد که درمان روانپویشی فشرده کوتاه مدت، دربه کاهش نمره اضطراب در زنان مضطرب موثر است .
بنابر این روان پویشی به عنوان روشی قدرتمند و مفید در درمان انواع اضطراب کاربرد دارد .
منابع :
ربوبی، حسین و معنوی پور، داود و کاظمی حقیقی، ناصرالدین(۱۳۹۸)اثربخشی مدل روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت برافزایش سطح توانمندی کودکان مقطع دبستان،چهارمین همایش ملی روان شناسی تربیتی شناختی،تهران،،،https://civilica.com/doc/1040522
فولادی فاطمه، کاویانی بروجنی مهدیس، رنجبر سودجانی یوسف. اثربخشی روان‌درمانی پویشی فشرده کوتاه‌مدت بر اضطراب اجتماعی مادران دارای فرزند با اختلال نشانگان آسپرگر. فصلنامه کودکان استثنایی. ۱۳۹۷; ۱۸ (۲) :۵۵-۶۴
مظلوم قاضیانی، معصومه و عارفی، مژگان(۱۳۹۶)بررسی اثربخشی روان پویشی فشرده کوتاه مدت بر میزان اضطراب زنان مضطرب شهر اصفهان،هشتمین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی،تهران ، https://civilica.com/doc/676286
Allan, A., Albert, S., John, G. & Allen, K., (2008).Intensive Short-Term Dynamic Psychotherapy for DSM-IV Personality Disorders. The Journal of nervous and mental disease ,۱۹۶,(۳): ۲۱۱-۲۱۶٫
Davanloo, H. (2000). Intensive Short-term Dynamic Psychotherapy. Chichester: Wiley.
Davanloo, H. (2005). Intensive short-term dynamic psychotherapy. In B. J. Sadock & V. A. Sadock (Ed.), Kaplan and Sadock’s comprehensive textbook of psychiatry (pp. 2628– ۲۶۵۲). Lippincot: Williams and Wilkins.
Davanloo, H., (1996). Management of tactical defenses in intensive short‐term dynamic psychotherapy, Part I: Overview, tactical defenses of cover words and indirect speech. International Journal of Intensive Short‐Term Dynamic Psychotherapy, 11(3), 129-152
Glowinski, A. L., (2011). Reactive attachment disorder: an evolving entity.Journal of the American Academy of Child Adolescent Psychiatry ,50(3), 210–۲۱۲
Kenny, D.T., Arthey, S., & Abbass, A. (2014). Intensive Short-Term Dynamic Psychotherapy for Severe Music Performance Anxiety. Medical problems of performing artists, 29(1), 3-7.
Knijnik, D.Z., Blanco, C., Salum, G.A., Moraes, C.U., Mombach, C., Alamedia, E., et al. (2008). A pilot study of clonazepam versus psychodynamic group therapy plusclonazepam in the treatment of generalized social anxiety disorder. European Psychiatry Journal, 23(8), 567-574.
Lilliengren, P., Johansson, R., Town, JM., Kisely, S., Abbass, A.(2017). Intensive Short‐Term Dynamic Psychotherapy for generalized anxiety disorder: A pilot effectiveness and process‐outcome study.ClinPsycholPsychother; ۲۴:۱۳۱۳– ۱۳۲۱٫doi.org/10.1002/cpp.2101
McCullough, Vaillant L. (1997). Changing characte
[۱]. Intensive Short-term Dynamic Psychotherapy
[۲] . Allan, A., Albert, S., John, G. & Allen, K.,
[۳] . Davanloo, H.
[۴] . Kenny, D.T., Arthey, S., & Abbass, A.
[۵] . central dynamic sequence of unlocking the unconscious
[۶] . Glowinski, A. L.
[۷] Milord
[۸] Lilliengren, Johansson, Town, Kisely , Abbass
