رشد و تکامل ارتباط، زبان وگفتار فرآیندی است که در گستره تمام عمر انسان از بدو تولد تا آخرعمر به صورت مداوم ادامه می یابد. عمده ی رشد و تکامل ارتباطی و زبانی و گفتاری در اولین سال های کودکی حدود پنج سال اول عمر اتفاق می افتد. این هنگامی است که مغز سریعترین مراحل رشد و تکامل خود را طی می کند و این دوره بهترین زمان یادگیری مهارتهای ارتباطی، زبانی وگفتاری است زیرا مغز از انعطاف پذیری بالایی برخودار است و یاگیری در نافذ ترین و عمیق ترین سطح شکل می گیرد. البته برای یادگیری زبان تجربیات محیطی از اهمیت ویژه ای برخودار است.
مطالعات نشان داده است که دراین دوره حساس،کودکان زبان را با مشارکت درتعامل های چرخشی با افراد بزرگ سال مهم زندگی شان، یاد می گیرند. وقتی کودک پیامی خواه با یک ژست، صدا یا کلمه یا جمله را ارسال می کند ، پاسخگویی والدینش برای یادگیری زبان از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا رفتار های ارتباطی، زبانی و گفتاری کودک را تقویت وترغیب می کند. پاسخگویی و تشویق و ترغیب کودک برای برقراری ارتباط و یا مکالمه از عوامل اساسی در فرآیند یادگیری زبان برای هرکودک محسوب می شود.
وقتی کودکی نسبت به همسالان خود با دیگران ارتباط کمتری برقرارکند، بعید است از اطرافیان به اندازه طبیعی بازخورد دریافت کند. همانطور که اوصحبت نمی کند، به طور طبیعی، بزرگسالان هم کمتر با او ارتباط برقرار می کنند، و کمتر صحبت می کنند این درحالی است که کودک بیش از سایر کودکان به الگوهای صحیح و با زخورد های مناسب برای کسب مهارت های زبانی نیازمند است ولی متاسفانه از آنها محروم می شود.
به همین دلیل هیچ نشانه ای از تأخیر در رشد ارتباطی ،زبانی و گفتاری کودک نباید نادیده گرفته شود. بعضی اوقات به والدین گفته می شود که فرزندشان احتمالا ” دچار تاخیر رشدی است “.
والدین تصور می کنند که این تاخیر بدون مداخله و بطور خود به خود و بتدریج برطرف خواهد شد و کودک به سطح طبیعی خود خواهد رسید و فقط صبرمی کنند تا کودک روزی این تاخیر را جبران کند.
امارویکرد “صبرکنید و ببینید” می تواند درطی این مرحله مهم یادگیری بسیار مخرب باشد. از آنجا که بسیاری از کودکان دارای تاخیر در رشد ارتباط، زبان و گفتارنمی توانندآغازگر ارتباط باشند و درمکالمات و بازی ها مشارکت داشته باشند ،روز به روز تاخیر آنها بیشتر، مشکل آنها جدی تری و عمیق تر می شود.
نتیجه مطالعات نشان داده وقتی کودکی دارای تأخیر در رشد ارتباط ، زبان و گفتار است، اگر سوی بزرگسالان مهم زندگی خود حمایت بیشتری دریافت کند می تواند دستاوردهای چشمگیری در مهارت های ارتباطی و زبانی کسب کند. مداخله گفتاردرمانی اولیه برای کودکان ازاهمیت حیاتی برخورداراست تا مهارتهای ارتباطی لازم برای موفقیت آتی درزندگی شخصی، تحصیلی وشغلی خود را توسعه دهند.
